Childstories.org
  • 1
  • Alle sprookjes
    van Grimm
  • 2
  • Gesorteerd op
    leestijd
  • 3
  • Perfect voor
    het voorlezen
Peet de Dood
Grimm Märchen

Peet de Dood - Sprookje van de Gebroeders Grimm

Leestijd voor kinderen: 9 min

Een arme man had twaalf kinderen, en moest dag en nacht werken om ze den kost te kunnen geven. Toen nu het dertiende geboren werd, wist hij geen raad, en liep naar buiten den straatweg op, en den eersten dien hij tegenkwam wilde hij vragen peet te zijn. De eerste die hij ontmoette, dat was de lieve God, die wist al wat hij op het hart had, en zei: »Arme man, ik heb medelijden met je, ik zal je kind ten doop houden, en er voor zorgen, en maken, dat het op aarde gelukkig wordt.« De man vroeg: »Wie zijt ge?« »Ik ben de lieve God.« »Dan begeer ik u niet tot peet,« zei de man, »ge geeft de rijken en de armen laat ge hongeren.«

Dat zei de man, omdat hij niet wist hoe wijs God den rijkdom verdeelt. Hij wendde zich dus van den Heer af en ging verder. Toen trad de duivel op hem toe en sprak: »Wat zoekt ge? Wilt ge mij tot peet voor het kind hebben, dan zal ik hem goud in overvloed geven, en alle genot dat op de wereld is.« De man vroeg: »Wie zijt ge?« »Ik ben de duivel.« »Dan wil ik je niet tot peet, want je verlokt en bedriegt de menschen.« Hij ging en ontmoette den knokigen dood; die sprak: »Wilt ge mij tot peet?« De man vroeg: »wie zijt ge?« »Ik ben de dood, die allen gelijk maakt.« Toen sprak de man: »U wil ik hebben, ge zijt de rechte: ge haalt rijken en armen zonder onderscheid, ge zult peet bij mij zijn.« De dood antwoordde: »ik zal uw kind rijk en beroemd maken, want wie mij tot vriend heeft kan het niet slecht gaan.« De man sprak: »Den volgenden Zondag is de doop; zorg dat ge te rechter tijd komt.«

De dood verscheen zooals hij beloofd had en stond peet zooals het behoort. Toen de knaap volwassen was, kwam op eens zijn peet, en hij moest meêgaan. Hij nam hem naar het bosch en wees hem een plant, die daar groeide: »nu zul je je peetgeschenk krijgen,« zei hij. »Ik maak je tot een beroemd dokter. Als je een zieke moet genezen, zal ik je verschijnen; sta ik aan het hoofdeneinde van den zieke, dan kun je veilig zeggen, dat je hem genezen zult, en je geeft hem van dit kruid, dan wordt hij beter; maar sta ik aan het voeteneind, dan behoort hij mij, en dan moet je zeggen, dat er geen hulp voor hem is, en dat alle dokters van de wereld hem niet redden kunnen. Maar pas op, dat je het kruid niet tegen mijn wil gebruikt, want dan zou het slecht met je afloopen.«

Het duurde niet lang of de jongen was de beroemdste arts van de wereld. »Als hij een zieke alléén maar aanziet, dan weet hij al hoe het staat, of hij genezen kan, of sterven moet,« zoo sprak men over hem, en van heinde en ver kwamen de menschen hem af halen om hunne zieken te bezoeken, en zóóveel goud kreeg hij, dat hij spoedig een rijk man was. Nu gebeurde het, dat de koning zwaar ziek werd; de dokter werd geroepen en moest zeggen of genezing mogelijk was.

Toen hij bij het bed kwam, stond de dood aan het voeteneind, en er was voor den koning geen kruid meer gewassen. Toen kreeg de dokter den inval of hij den dood niet eens te slim af kon zijn, hij was toch zijn peet, en zou het voor één enkelen keer wel door de vingers zien, als hij een loopje met hem nam. Hij nam dus den zieke op en legde hem andersom, zoodat de dood nu bij zijn hoofd kwam te staan. Daarna gaf hij hem van het kruid, en de koning werd langzamerhand beter. Maar de dood kwam bij den dokter, en keek duister en toornig en dreigde hem met den vinger: »Déze keer zal ik het nog laten gaan, omdat je mijn peetekind zijt, maar waag je het nog eens mij te bedriegen, dan neem ik jezelf meê.«

Kort daarop bezocht een zware ziekte ’s konings dochter. De oude koning schreide dag en nacht, dat zijn oogen door een nevel zagen, en hij liet bekend maken, dat hij, die haar van den dood redden zou haar gemaal zou worden en de kroon erven. Toen kwam de dokter aan het ziekbed, en zag den dood aan haar voeteneind. Hij had zich de waarschuwing van zijn peet moeten herinneren, maar de schoonheid van de prinses overweldigde hem zóózeer, dat hij alle denken liet varen. En hoe toornig de dood hem aanzag en dreigde met de vuist, hij veranderde toch de ligging van de zieke en gaf haar van het kruid, en het leven begon zich weêr in haar te roeren. Maar de dood, die zich ten tweeden male in zijn recht bedrogen vond, trad op den dokter toe: »nu is het jouw beurt,« en hij pakte hem met ijskoude hand en bracht hem in een onderaardsche grot.

Daar brandden duizende en duizende lichten, groote en minder groote, en kleine, in onafzienbare rijen. Ieder oogenblik doofden er eenige uit en andere vlamden weêr op, dat het scheen of de lichtjes in aanhoudende wisseling dansten. »Zie,« zei de dood, »dat zijn voor de menschen de levensvlammen. De groote behooren aan kinderen, de mindergroote aan gehuwden in hun besten tijd, de kleine behooren aan grijsaards. Maar, soms hebben ook kinderen en jonge lieden een klein lichtje.« De dokter vroeg naar zijn eigen levenslicht. De dood wees op een klein, even nog opflikkerend vlammetje, dat bezig was uit te dooven, en zeide: »Zie dat is het.« »Ach mijn goede peet!« sprak de jongeling, »wees toch lief, en ontsteek een nieuw licht voor mij, dat ik het leven nog genieten kan, en Koning worden en de gemaal van de schoone prinses!« »Dat kan ik niet,« antwoordde de dood, »eerst moet het uwe zijn uitgedoofd, voor er een nieuw kan branden.« »Zet dan een nieuw op het oude, dat het blijft doorbranden als het zou uitdooven.« De dood hield zich of hij zijn wensch zou vervullen, en haalde een nieuw groot licht; maar bij het inzetten, deed hij opzettelijk of hij zich vergiste, om zich te wreken, en het stukje viel en doofde uit. Toen zakte de dokter in één en was nu zelf in handen van den dood.

LanguagesLearn languages. Double-tap on a word.Learn languages in context with Childstories.org and Deepl.com.

Achtergronden

Interpretaties

Tekstanalyse

„Peet de Dood“ is een verhaal van de Gebroeders Grimm dat de lezer op een symbolische reis meeneemt door de complexe relaties tussen armoede, macht, en de onvermijdelijke dood. Het verhaal draait om een arme man die, zoekend naar een peetvader voor zijn dertiende kind, bij de Dood uitkomt. Hij verwerpt zowel God als de Duivel als mogelijke peetvaders, omdat hij vindt dat God niet eerlijk is voor de armen en dat de Duivel onbetrouwbaar is. De Dood echter, die volgens de man rechtvaardig met mensen omgaat, accepteert hij als de peetvader van zijn kind.

De Dood geeft het kind een speciale gave als dokter – het vermogen om te zien of een patiënt kan worden genezen of sterven, afhankelijk van waar de Dood bij het bed van de zieke staat. Deze gave maakt de jongen tot een beroemd arts, tot de verleiding toeslaat wanneer hij besluit de regels van de Dood te overtreden. Eerst verruilt hij de koning van plaats om van diens ziekte te genezen, en later probeert hij hetzelfde te doen met de prinses die hij wil huwen. De gevolgen van zijn daden zijn fataal, want de Dood treft zijn voorspelling in en laat de dokter sterven.

Dit sprookje bevat diepere thema’s zoals de onontkoombaarheid van de dood, de verleiding van macht en rijkdom, en de morele lessen omtrent de naleving van afspraken. In het eenvoudige maar pakkende verhaal worden de elementen van gerechtigheid, keuzevrijheid en berusting verweven tot een intrigerend geheel dat blijft boeien door zijn tijdloze boodschap.

„Peet de Dood“ is een van de meer duistere sprookjes van de Gebroeders Grimm en biedt rijke mogelijkheden voor verschillende interpretaties.

De Onontkoombaarheid van de Dood: Het verhaal benadrukt de onontkoombare aard van de dood. Ongeacht status, rijkdom of macht — gesymboliseerd door de koning en zijn dochter — is de dood de grote gelijkmaker. De arme man begrijpt dit, wat motiveert dat hij de Dood kiest als peet voor zijn kind. Deze interpretatie kan gezien worden als een commentaar op de gelijkheid die de dood brengt, in contrast met de ongelijkheden die in het leven bestaan.

Moraliteit en De Rol van God en de Duivel: Het sprookje stelt vragen over moraliteit door de aanwezigheid van God, Duivel en Dood als mogelijke peetvaders. De afwijzing van God en de Duivel reflecteert een sceptische houding tegenover de conventionele ideeën over goed en kwaad. In plaats daarvan wordt de Dood, die zonder onderscheid komt, gezien als rechtvaardig. Dit kan worden geïnterpreteerd als een kritiek op de manier waarop goed en kwaad vaak worden gedefinieerd door maatschappelijke normen en verwachtingen.

Hebzucht en Menselijk Verlangen: De jongeman, gezegend met de gave van de genezing, valt uiteindelijk ten prooi aan hebzucht en verlangen. Zijn wens om verder te leven, de prinses te trouwen en koning te worden, leidt tot zijn ondergang. Dit kan worden gezien als een les over de gevaren van het negeren van grenzen en waarschuwingen uit ambitie of verlangen.

De Grenzen van Menselijke Macht: Ondanks zijn kennis en vaardigheden, kan de dokter de natuurlijke orde en het lot niet overwinnen. Zijn pogingen om de Dood te slim af te zijn worden bestraft, waarmee wordt benadrukt dat menselijke macht en kennis grenzen hebben. Dit aspect van het verhaal kan worden gezien als een reflectie over de beperkingen van wetenschap en technologie in de strijd tegen de natuur.

Licht en Leven als Symbolen: De lichten in de onderaardse grot zijn een krachtige metafoor voor het leven. De grootte en helderheid van de vlammen symboliseren de lengte en intensiteit van iemands leven. Dit beeld herinnert ons aan de vergankelijkheid van het leven en de kwetsbaarheid ervan, en hoe het soms onverwacht en abrupt kan eindigen, net als een flikkerend lichtje dat uitgaat.

„Peet de Dood“ biedt een rijke bron voor reflectie over existentiële thema’s, menselijke verlangens en de fundamentele gelijkheid die de dood met zich meebrengt. Het verhaal nodigt uit tot nadenken over de relatie tussen macht, moraal, en de onvermijdelijkheid van de dood.

Het sprookje „Peet de Dood“ van de Gebroeders Grimm is een rijk verhaal dat verschillende diepgaandere thema’s en motieven verkent. Laten we een linguïstische en thematische analyse uitvoeren.

Archaïsche Taal: Het sprookje maakt gebruik van enigszins verouderde taal met woorden zoals „peet“ (peetvader) en „zult ge“ (zult gij), passend bij de tijd waarin het geschreven is.
Directe Rede: Het verhaal bevat veel dialogen die de interactie tussen personages versterken, zoals de gesprekken van de vader met God, de duivel, en de Dood.
Beschrijvingen: Er is relatief weinig aandacht voor gedetailleerde beschrijvingen van de omgeving; de focus ligt meer op de handelingen en beslissingen van de personages.

Herhaling: De interactie van de vader met drie bovennatuurlijke figuren (God, de duivel, de Dood) volgt een patroon van vraag en afwijzing tot de Dood geaccepteerd wordt. Deze herhaling benadrukt de keuzes en hun implicaties.
Narratieve Boog: Het verhaal volgt een klassieke structuur van introductie, conflict (de keuzes van de dokter), en climax (de confrontatie met de Dood), resulterend in een moraal.

Onvermijdelijkheid van de Dood: De Dood is een onontkoombaar figuur die rijk en arm gelijk behandelt. Dit benadrukt het idee dat de dood de grote gelijkmaker is.
Moraliteit en Consequenties: De dokter handelt tegen beter weten in en probeert het onvermijdelijke te manipuleren voor persoonlijk gewin, wat uiteindelijk tot zijn ondergang leidt.

Keuzes van de Vader: Hij weigert God en de duivel, wat wijst op een zoektocht naar rechtvaardigheid en gelijkheid die hij in de Dood vindt.
Keuzes van de Dokter: Zijn keuzes worden gedreven door ambitie en liefde, wat hem in conflict brengt met zijn peet, de Dood.

Rijkdom door Kennen: De gave van de Dood maakt de dokter niet alleen machtig, maar ook rijk. Dit toont hoe kennis en speciale vaardigheden economische voordelen kunnen opleveren, maar deze moeten ethisch worden ingezet.

Interactie met Bovennatuurlijke Wezens: De keuzes van de vader en de dokter in hun interacties met bovennatuurlijke entiteiten benadrukken de beperkingen van de menselijke macht en controle.

„Peet de Dood“ is een sprookje dat de lezer uitnodigt om na te denken over complexe thema’s van moraliteit, dood, en de gevolgen van persoonlijke keuzes. Door de linguïstische eenvoud in combinatie met diepere morele vragen blijft het een belangrijk werk binnen de collectie van de Gebroeders Grimm, met blijvende relevantie.


Informatie voor wetenschappelijke analyse

Kengeta
Waarde
Leesbaarheidsindex door Björnsson27.6
Flesch-Reading-Ease Index79.8
Flesch–Kincaid Grade-Level6.8
Gunning Fog Index9.7
Coleman–Liau Index6.7
SMOG Index9.1
Geautomatiseerde leesbaarheidsindex5.9
Aantal karakters1.949
Aantal letters1.492
Aantal zinnen21
Aantal woorden391
Gemiddeld aantal woorden per zin18,62
Woorden met meer dan 6 letters35
Percentage lange woorden9%
Totaal lettergrepen500
Gemiddeld aantal lettergrepen per woord1,28
Woorden met drie lettergrepen22
Percentage woorden met drie lettergrepen5.6%
Vragen, opmerkingen of ervaringsverslagen?

Privacyverklaring.

De beste Sprookjes

Copyright © 2025 -   Over ons | Privacyverklaring |Alle rechten voorbehouden Aangedreven door childstories.org

Keine Internetverbindung


Sie sind nicht mit dem Internet verbunden. Bitte überprüfen Sie Ihre Netzwerkverbindung.


Versuchen Sie Folgendes:


  • 1. Prüfen Sie Ihr Netzwerkkabel, ihren Router oder Ihr Smartphone

  • 2. Aktivieren Sie ihre Mobile Daten -oder WLAN-Verbindung erneut

  • 3. Prüfen Sie das Signal an Ihrem Standort

  • 4. Führen Sie eine Netzwerkdiagnose durch