Czas czytania dla dzieci: 3 min
Jak szczęśliwy jest pan i jak dobrze dzieje się jego gospodarstwie, jeśli ma mądrego parobka, który wprawdzie słucha jego poleceń, ale ich nie spełnia, tylko kieruje się własnym rozumem. Taki właśnie mądry Jaś wysłany został pewnego razu przez swego pana na poszukiwanie zaginionej krowy. Parobek długo nie wracał, a jego pan myślał sobie:
– Mój wierny Jaś nie pożałuje w służbie fatygi.
Kiedy jednak czas płynął, a Jasia nie było, pan zaczął się niepokoić, czy nie przytrafiło mu się coś złego. Wyruszył więc sam, żeby się za nim rozejrzeć. Długo musiał go szukać, aż wreszcie z daleka zobaczył swego parobka, jak biegał po polu tam i z powrotem.
– No i co, mój Jasiu? – zawołał, zbliżywszy się do niego. – Czy znalazłeś krowę, po którą cię posłałem?
– Nie, mój panie – odrzekł parobek. – Krowy nie znalazłem, bo jej wcale nie szukałem.
– Czegóż więc szukałeś, Jasiu?
– Czegoś o wiele lepszego i na szczęście udało mi się to znaleźć.
– A cóż to takiego, Jasiu?
– To trzy kosy, panie – odrzekł parobek.
– A gdzież one są? – spytał pan.
– Jednego widzę, drugiego słyszę, a za trzecim gonię – odpowiedział mądry parobek.
I wy bierzcie z niego przykład, nie zważajcie na pana i jego rozkazy, róbcie zawsze to, co wam do głowy przyjdzie i na co macie ochotę, a wtedy zasłużycie na miano mądrych. Tak jak mądry Jaś.

Kontekst
Interpretacje
Jezyk
Opowieść „Mądry parobek“ z zbioru baśni Braci Grimm przedstawia historię parobka, Jasia, który w nietypowy sposób podchodzi do powierzonych mu zadań. Wysłany przez swojego pana, by odnaleźć zaginioną krowę, Jaś ignoruje konkretne polecenia i zamiast tego kieruje się własnym rozumem, poszukując czegoś o większej wartości. Zamiast krowy, odkrywa trzy kosy, które postrzega jako większą zdobycz.
Ta baśń ilustruje temat niezależności myślenia oraz wartości działania zgodnie z własnym osądem, nawet jeśli oznacza to nieposłuszeństwo względem przełożonych. Przesłanie zawarte w końcowej części historii zachęca słuchaczy do naśladowania Jasia, sugerując, że czasami warto „robić to, co wam do głowy przyjdzie“. Podkreśla się tutaj mądrość polegającą na poszukiwaniu wartościowych celów poza bezpośrednimi oczekiwaniami innych.
Bracia Grimm często przedstawiali w swoich baśniach postacie, które dzięki swojej przebiegłości i niesztampowemu myśleniu osiągały sukces lub wyróżniały się na tle innych. Historia pokazuje, że czasem mądrość polega na tym, by iść własną drogą, nawet jeśli na pierwszy rzut oka wydaje się ona niezgodna z narzuconymi normami czy obowiązkami.
Bajka „Mądry parobek“ autorstwa Braci Grimm ukazuje ciekawe spojrzenie na relację między pracodawcą a pracownikiem, sugerując, że wartość osobista i inicjatywa mogą być ważniejsze niż ślepe posłuszeństwo. W tej historii mamy do czynienia z parobkiem Jasiem, który słucha swojego pana, ale postanawia działać według własnego rozumu.
Krytyka ślepego posłuszeństwa: Jaś pokazuje, że nie zawsze warto wykonywać polecenia bezmyślnie. Szukanie zaginionej krowy, chociaż zgodne z rozkazem, nie przyniosłoby wartości dodanej, którą Jaś znalazł w postaci „trzech kosy“.
Odwaga w podejmowaniu decyzji: Jasiu odważył się zignorować bezpośredni rozkaz, co sugeruje jego pewność siebie i odwagę w podejmowaniu decyzji. Wybrał poszukiwanie „czegoś lepszego“, co może symbolizować poszukiwanie innowacyjnych rozwiązań lub dążenie do osobistego wzrostu.
Innowacyjność i kreatywność: Poszukiwanie „trzech kosy“ może być odczytywane jako symbol poszukiwania nowych, lepszych możliwości czy rozwiązań. Ten aspekt bajki promuje ideę, że innowacyjność i twórcze myślenie są wartościowe i mogą prowadzić do większych korzyści niż sztywne trzymanie się określonych zadań.
Symboliczne znaczenie „trzech kosy“: To, co Jaś znajduje – jedno widzi, drugie słyszy, a za trzecim goni – może oznaczać, że warto cenić to, co już mamy (widoki i dźwięki), ale również nieustannie dążyć do czegoś więcej (kosy, za którą goni).
Samodzielność i niezależność: Historia podkreśla wartość niezależności w myśleniu i działaniu. Jaś decyduje się na własny kierunek działania, co przynosi mu spełnienie, niezależnie od oczekiwań jego pana.
Bajka daje do zrozumienia, że mądrość i wartość człowieka mierzy się nie tylko przez zdolność do posłuszeństwa, ale także poprzez umiejętność podejmowania własnych decyzji i poszukiwania nowych dróg.
Analiza lingwistyczna baśni „Mądry parobek“ braci Grimm ujawnia kilka interesujących cech tego tekstu, które są typowe dla baśni, a także pokazuje pewne unikalne elementy.
Struktura narracyjna: Baśń ma klasyczną strukturę opowieści z wyraźnym początkiem, rozwinięciem i zakończeniem. Początek wprowadza bohaterów i sytuację wyjściową, rozwinięcie opisuje działania parobka, a zakończenie przynosi morał.
Postacie: Główne postacie to pan i jego parobek Jaś. Pan reprezentuje tradycyjne autorytety i spodziewa się posłuszeństwa, natomiast Jaś jest uosobieniem niezależności i mądrości praktycznej, co jest typowe dla wielu bohaterów baśniowych, którzy często osiągają sukces dzięki sprytowi i niestandardowemu myśleniu.
Motywy: W baśni pojawia się motyw poszukiwania. Pan wysyła Jasia po krowę, ale ten znajduje coś innego — trzy kosy. Kosy symbolizują coś niewyraźnego i nieuchwytnego, co wskazuje na umiejętność dostrzegania tego, co dla innych jest niewidoczne lub ignorowane.
Język: Styl językowy jest prosty, co jest charakterystyczne dla baśni. Używane są krótkie zdania i bezpośrednie dialogi, co ułatwia odbiór opowieści, zwłaszcza młodszym czytelnikom.
Morał: Na końcu baśni pojawia się wyraźnie nakreślony morał, który podkreśla wartość niezależności myślenia i działania według własnego uznania. Jest to nieco niekonwencjonalny przekaz w kontekście tradycyjnych wartości posłuszeństwa, ale wpisuje się w tendencje baśni do nagradzania sprytu i innowacyjnego podejścia.
Symbolika: Krowa symbolizuje codzienną pracę i obowiązki, podczas gdy kosy są metaforą dla kreatywnego myślenia.
Ta baśń zachęca do samodzielnego myślenia i podążania za własną intuicją, co jest dalekie od posłuszeństwa wobec przełożonych, ale właśnie dzięki temu Jaś zyskuje miano „mądrego parobka“.
Informacje do analizy naukowej
Wskaźnik | Wartość |
---|---|
Numer | KHM 162 |
Aarne-Thompson-Uther Indeks | ATU Typ 1681B |
Tłumaczenia | DE, EN, DA, ES, PT, IT, JA, NL, PL, RU, TR, VI, ZH |
Indeks czytelności Björnssonaa | 35.3 |
Flesch-Reading-Ease Indeks | 44.2 |
Flesch–Kincaid Grade-Level | 9.8 |
Gunning Fog Indeks | 12.1 |
Coleman–Liau Indeks | 11.7 |
SMOG Indeks | 11.8 |
Automatyczny indeks czytelności | 6 |
Liczba znaków | 1.314 |
Liczba liter | 1.016 |
Liczba zdania | 20 |
Liczba słów | 217 |
Średnia ilość słów w jednym zdaniu | 10,85 |
Słowa z więcej niż 6 literami | 53 |
Procent długich słów | 24.4% |
Sylaby razem | 389 |
Średnie sylaby na słowo | 1,79 |
Słowa z trzema sylabami | 45 |
Procent słów z trzema sylabami | 20.7% |