Czas czytania dla dzieci: 4 min
Był sobie raz mądry a szelmowski chłopek, o którego psotach można by wiele prawić. Najpiękniejsza zaś historia opowiada jak z diabła zrobił błazna.
Chłopek uprawiał raz pole i już szykował się do domu, gdy zapadł zmierzch. Na środku swego pola zobaczył wtem kopiec ognistych węglików. Podszedł do niego galancie zadziwiony, a tam na górce żaru siedzi mały czarny diabeł. „Siedzisz pewnie na skarbie, “ rzekł chłopek. „A jakże,“ odrzekł diabeł, „na skarbie, w którym jest więcej złota i srebra, niż widziałeś w życiu.“ – „Skarb leży na moim polu i należy do mnie, “ rzekł chłopek. „Będzie twój,“ powiedział diabeł, „jak mi oddasz połowę tego, co przez dwa lata to pole z siebie wyda: złota mam dosyć, pragnę zaś owoców tej ziemi.“ Chłopek zgodził się na ten handel. „Abyśmy się nie kłócili przy podziale,“ rzekł, „do ciebie będzie należało to, co jest nad ziemią.“ Diabłu się to spodobało, lecz chytry chłopek zasiał buraki. Gdy nadszedł czas żniw, pojawił się diabeł. Przyszedł po swoją dolę, lecz nie znalazł nic prócz żółtych suchych liści, a chłopek, zupełnie zadowolony, wykopywał swoje buraki. „Tym razem ty miałeś korzyść,“ rzekł diabeł, „ale następnym razem tak nie będzie. Twoje jest to, co rośnie nad ziemią, a moje co jest pod.“ – „Zgoda,“ odpowiedział chłopek. Gdy naszedł czas siewu, chłopek nie zasiał buraków, lecz pszenicę. Kiedy ziarno było już dojrzałe, chłopek poszedł na pole i ścinął pełne kłosy aż do samej ziemi. Gdy przyszedł diabeł, nie znalazł nic prócz ścierniska i zapadł się wściekły w swej skalnej otchłani. „Tak trzeba robić lisa na szaro,“ rzekł chłopek i poszedł po swój skarb.

Kontekst
Interpretacje
Jezyk
„Chłop i Diabeł“ to opowieść o sprytnym chłopie, który dzięki swojemu rozumowi i przebiegłości potrafi przechytrzyć diabła. Historia prezentuje klasyczny motyw bajki ludowej, gdzie przeciętny człowiek pokonuje siły zła lub natury dzięki sprytowi, a nie sile fizycznej.
Oto streszczenie bajki:
Pewnego dnia, wracając z pracy na polu, chłopek zauważa kopiec ognistych węgli, a na nim siedzącego diabła. Diabeł wyjawia, że siedzi na skarbie pełnym złota i srebra.
Chłopek, wykorzystując sytuację, proponuje umowę: diabeł dostanie połowę plonów z pola przez dwa lata. Chłopek sprytnie podzielił zbiór – raz zasiał buraki, drugi raz zboże – tak, by za każdym razem diabeł zostawał z niczym.
Bajka podkreśla wartość intelektu i sprytu jako skutecznych narzędzi w radzeniu sobie z problemami, nawet tymi nadnaturalnymi. Chłopak pokazuje, że zdrowy rozsądek i chytrze podejmowane decyzje mogą przynieść korzyści nawet w relacjach z siłami piekielnymi.
Bajka „Chłop i Diabeł“ opowiada o sprytnym chłopie, który przechytrzył diabła, wykorzystując swoją przebiegłość i zrozumienie natury. Istnieje kilka możliwych interpretacji tej historii.
Bajka może być interpretowana jako przypowieść o tym, że inteligencja i spryt mogą być potężniejszymi narzędziami niż siła czy władza. Mimo że diabeł mógł wydawać się potężniejszym przeciwnikiem, chłop udowodnił, że mądry plan i znajomość cyklu przyrody mogą przynieść korzystne efekty.
Chłopek wykorzystał znajomość sezonowych cyklów natury, żeby zdobyć przewagę nad diabłem. Siał buraki, które dają plony pod ziemią, kiedy diabeł wybrał to, co nad ziemią, a później zasiał pszenicę, której plony zbiera się nad ziemią, gdy diabeł wybrał to, co pod ziemią. Historia podkreśla, jak ważne jest zrozumienie i harmonijne współżycie z naturą.
Diabeł reprezentuje chciwość i pożądanie dóbr materialnych. Chłop, wykorzystując tę cechę diabła, zdobywa skarb, tym samym pokazując, jak zgubne może być poleganie wyłącznie na chciwości i dążeniu do posiadania.
Chłopek jest przedstawiony jako postać pozytywna, której sukces wynika z prostego, ale skutecznego podejścia do życia i pracy. Historia może służyć jako pochwała tradycyjnej mądrości i prostoty życia wiejskiego, które przewyższają skomplikowane i zawiłe plany postaci takich jak diabeł.
Bajka także może być postrzegana jako komentarz do kwestii umów i kontraktów w społeczeństwie. Chłop, dzięki swojemu sprytowi, zawiera umowy zarówno korzystne, jak i takie, które można obejść, co może być nauką o tym, jak ważne jest myślenie przed podjęciem zobowiązań.
Ta opowieść przypomina słuchaczom, że warto być mądrym, przebiegłym i zwracać uwagę na detale w życiu, bo te cechy mogą pomóc przetrwać nawet w najtrudniejszych sytuacjach.
Opowieść „Chłop i Diabeł“ zebrana przez Braci Grimm to klasyczny przykład baśni, w której sprytny chłopek przechytrza demonicznego przeciwnika. Analiza lingwistyczna tego tekstu ujawnia kilka cech charakterystycznych dla baśni, które ułatwiają zrozumienie jej struktury i przesłania.
Charakterystyczny język: Tekst jest napisany prostym, przystępnym językiem z elementami archaizacji, co jest typowe dla baśni. To nadaje narracji ludowy, tradycyjny klimat. Takie zwroty jak „galancie zadziwiony“ czy „abyśmy się nie kłócili“ dodają tekstowi kolorytu i autentyczności.
Dialogi: Dialogi są krótkie i zwięzłe, co jest powszechną cechą baśniowych opowiastek. Wymiana zdań między chłopkiem a diabłem odzwierciedla prostotę i bezpośredniość komunikacji w takich historiach. Nie ma tu miejsca na długie wywody czy skomplikowane refleksje – wszystko jest jasne i konkretne.
Struktura fabularna: Fabuła jest oparta na powtarzającym się schemacie – dwie umowy dotyczące podziału plonów z pola. Ten schemat buduje napięcie i podkreśla spryt chłopka, który za każdym razem znajduje sposób na przechytrzenie diabła. Powtarzalność motywu (najpierw buraki, potem pszenica) typowa jest dla tradycyjnych baśni, które często korzystają z zasady trójki (choć tu mamy do czynienia tylko z dwoma próbami).
Przesłanie i morał: Jak wiele baśni, ta również niesie za sobą wyraźne przesłanie dotyczące inteligencji, sprytu i przebiegłości. Chłopek przedstawiony jest jako pozytywny bohater, który dzięki swojemu umysłowi i przebiegłości pokonuje zło reprezentowane przez diabła. Jest to typowy motyw w baśniach, gdzie pozytywni bohaterowie dzięki sprytowi i mądrości pokonują przeciwności losu lub złe siły.
Symbolika: Diabeł jako przeciwnik jest klasycznym antagonistą w takich opowieściach, symbolizującym zło i chciwość. Skarb, o który toczy się spór, jest metaforą materialnych pokus, natomiast spryt chłopka pokazuje, że prawdziwa wartość leży w inteligencji i umiejętności radzenia sobie z przeciwnościami.
Podsumowując, „Chłop i Diabeł“ to opowieść, która poprzez swoją prostotę, jasną strukturę i wyraziste postaci w sposób przystępny ukazuje uniwersalne prawdy i wartości, będące istotą wielu ludowych baśni.
Informacje do analizy naukowej
Wskaźnik | Wartość |
---|---|
Numer | KHM 189 |
Aarne-Thompson-Uther Indeks | ATU Typ 1030 |
Tłumaczenia | DE, EN, ES, FR, PT, HU, IT, JA, NL, PL, RO, RU, TR, VI, ZH |
Indeks czytelności Björnssonaa | 35.8 |
Flesch-Reading-Ease Indeks | 44.3 |
Flesch–Kincaid Grade-Level | 10.2 |
Gunning Fog Indeks | 11.9 |
Coleman–Liau Indeks | 12 |
SMOG Indeks | 11.6 |
Automatyczny indeks czytelności | 7.7 |
Liczba znaków | 1.613 |
Liczba liter | 1.266 |
Liczba zdania | 21 |
Liczba słów | 260 |
Średnia ilość słów w jednym zdaniu | 12,38 |
Słowa z więcej niż 6 literami | 61 |
Procent długich słów | 23.5% |
Sylaby razem | 461 |
Średnie sylaby na słowo | 1,77 |
Słowa z trzema sylabami | 45 |
Procent słów z trzema sylabami | 17.3% |