Czas czytania dla dzieci: 10 min
Pewna wdowa miała dwie córki. Jedna była piękna i pracowita, a druga brzydka i leniwa. Wdowa więcej serca miała dla tej brzydkiej, bo była ona jej rodzoną córką. Piękną córkę traktowała jak popychadło i zmuszała do wykonywania całej pracy w gospodarstwie.
Każdego dnia biedna dziewczyna musiała prząść przy studni tak długo, dopóki jej palce nie zaczęły krwawić.
Pewnego razu, gdy zanurzyła zakrwawione wrzeciono w studni, aby je umyć, wyślizgnęło się jej z ręki i wpadło do środka. Dziewczyna rozpłakała się i pobiegła do swojej macochy, by powiedzieć jej o tym nieszczęściu. Macocha zrugała ją bez litości i powiedziała w gniewie:
– Skoro z twojej winy wpadło do studni, to musisz je z niej wyciągnąć.
Nie wiedząc, co ma począć, dziewczyna podeszła do studni.

W chwili rozpaczy skoczyła w głębinę w ślad za wrzecionem. Upadając, straciła przytomność.
Kiedy się ocknęła, spostrzegła, że znajduje się na pięknej łące, pełnej kwiatów, skąpanej w promieniach słońca. Szła ścieżką biegnącą przez łąkę, aż zobaczyła piec pełen bochenków chleba. Zawołały do niej:
– Wyjmij nas, bo się przypalimy! Jesteśmy już dobrze wypieczone!
Podeszła więc bliżej i łopatą piekarską zaczęła wyciągać bochenki jeden po drugim.
Potem poszła dalej, aż dotarła do drzewa uginającego się pod ciężarem jabłek. Zawołało do niej:
– Och potrząśnij mną, potrząśnij! Wszystkie moje jabłka już dojrzały!
Potrząsnęła więc drzewem, aż jabłka posypały się z niego niczym krople deszczu podczas ulewy. Potrząsała tak długo, dopóki wszystkie nie spadły; następnie zgromadziła je na jednym stosie i ruszyła w dalszą drogę.
Wreszcie stanęła przed małym domkiem, z którego wyglądała stara kobieta. Miała ona tak wielkie zęby, że dziewczyna przeraziła się ogromnie. Już miała zawrócić i uciec, lecz kobieta odezwała się do niej:
– Czego się lękasz, drogie dziecko?

Zamieszkaj ze mną. Jeśli dobrze się sprawisz przy pracy wokół gospodarstwa, będzie ci się dobrze powodziło. Musisz się przyłożyć do ścielenia mojego łóżka i zawsze porządnie wytrzepać pierzyny – aż pierze zacznie latać wkoło. Dzięki temu na świecie pada śnieg – musisz bowiem wiedzieć, że ja jestem Zimą.
Stara kobiecina przemawiała tak serdecznie, że dziewczyna przystała na propozycję i zabrała się do pracy.
Wszystkie zadania wykonywała tak, by kobieta była zadowolona. Trzepała pierzyny tak wytrwale, że pierze latało wokół niczym płatki śniegu; i cały ten czas wiodła dobre życie, jadała do syta i nie usłyszała jednego złego słowa.

Mimo to po pewnym czasie zaczęła odczuwać smutek, nie wiedząc właściwie z jakiego powodu. Wreszcie zrozumiała, że tęskni za domem – chociaż teraz żyło się jej po tysiąckroć lepiej, gorąco pragnęła wrócić do dawnego życia.
Postanowiła powiedzieć o tym swojej pani:
– Tęsknię za domem – i choć bardzo mi tu dobrze, nie mogę dłużej zostać. Muszę wrócić do siebie.
Pani Zima odpowiedziała:
– Cieszy mnie, że pragniesz wrócić do domu. Ponieważ z oddaniem mi służyłaś, pomogę ci się tam dostać.
Wzięła ją za rękę i zaprowadziła do wielkich drzwi otwartych na oścież. Kiedy dziewczyna przez nie przechodziła, spadł na nią deszcz złota, które przykleiło się do niej i pokryło ją całą.
– Wszystko to należy do ciebie, ponieważ byłaś taka pracowita – powiedziała pani Zima. W dodatku zwróciła jej wrzeciono – to samo, które zgubiła w studni.

Gdy drzwi zamknęły się za dziewczyną, znalazła się na powrót w swoim świecie, niedaleko domu macochy. Kiedy przechodziła przez podwórze, kogut wskoczył na szczyt studni i wykrzyknął:
– Ku-ku-ru-ku, ko-ko, ko-ko! Idzie drogą czyste złoto!
Dziewczyna weszła do domu przywitać się z macochą, a że była pokryta złotem od stóp do głów, została przez nią dobrze przyjęta.
Gdy pracowita córka ze szczegółami opowiedziała, co jej się przytrafiło i jak udało się jej zdobyć całe to bogactwo, macocha natychmiast zapragnęła, aby jej leniwa córka również posiadała taką fortunę.

Kazała więc dziewczynie usiąść przy studni i prząść; żeby ubrudzić wrzeciono krwią, dziewczyna poraniła rękę o kolczasty krzew. Potem wrzuciła wrzeciono do studni i wskoczyła za nim.
Znalazła się, jak jej siostra, na pięknej łące i szła tą samą ścieżką, aż dotarła do wielkiego pieca. Bochenki chleba zawołały do niej:
– Wyjmij nas, po się przypalimy! Jesteśmy już dobrze wypieczone!
Lecz leniwa dziewczyna odpowiedziała:
– Nie mam zamiaru ubrudzić sobie rączek.
I odeszła. Po chwili dotarła do jabłoni, która zawołała:
– Och potrząśnij mną, potrząśnij! Wszystkie moje jabłka już dojrzały!
Ona jednak odrzekła:
– Wszystko ładnie, pięknie – ale co będzie, jeśli któreś z nich spadnie mi na głowę?
I poszła dalej.
W końcu stanęła przed domkiem pani Zimy. Kiedy ją zobaczyła, nie wystraszyła się ani trochę – wiedziała już wcześniej o jej wielkich zębach – i od razu przyjęła się do niej na służbę.
Pierwszego dnia przyłożyła się do roboty i pracowała z oddaniem, wykonując wszystkie zadania powierzone jej przez panią Zimę – cały czas myślała bowiem o złocie, które dostanie. Jednak drugiego dnia zaczęła się obijać, a rankiem trzeciego dnia nie chciało jej się nawet wstać z łóżka. Do tego nigdy nie pościeliła łóżka pani Zimy tak, jak o to prosiła – nie wytrzepywała pierzyn wystarczająco mocno, by pierze latało wkoło.
Nic więc dziwnego, że pani Zima wkrótce straciła cierpliwość do dziewczyny i powiedziała, że czas jej służby dobiegł końca. Leniwa dziewczyna ucieszyła się, myślami była już bowiem przy złocie, które na nią czekało. Pani Zima zaprowadziła ją więc do drzwi, jednak kiedy dziewczyna przez nie przechodziła, zamiast deszczu złota z wielkiego kotła spłynęła na nią smoła.
– Oto nagroda za twoją służbę – powiedziała pani Zima i zatrzasnęła za dziewczyną drzwi.
Leniwa córka wróciła do domu cała pokryta lepką mazią. Kiedy zobaczył ją kogut, wskoczył na studnię i wykrzyknął:
– Ku-ku-ru-ku, ko-ko, ko-ko!

Idzie drogą gęste błoto!
A smoła przywarła do dziewczyny tak ściśle, że aż do śmierci nie potrafiła jej zmyć.

Kontekst
Interpretacje
Jezyk
„Pani Zima“ to jedna z baśni braci Grimm, która opowiada o losach dwóch sióstr wychowywanych przez macochę. Historia koncentruje się na kontrastach między pracowitością a lenistwem, oraz na tym, jak te cechy wpływają na życie obu dziewcząt.
Pracowita i piękna córka jest zmuszana do ciężkiej pracy przez swoją macochę. W trakcie pracy przy studni, przez przypadek, wpada jej wrzeciono do wody, co zmusza ją do skoku do studni, aby je odzyskać. Trafia do magicznego królestwa, gdzie spotyka Panią Zimę. Dzięki swojej pracowitości i dobroci, zostaje nagrodzona złotem.
Zazdrosna macocha wysyła swoją leniwą córkę, aby również zdobyła bogactwo. Leniwa siostra, mimo że podąża tą samą ścieżką, nie chce pomagać innym i zaniedbuje swoje obowiązki. W konsekwencji zostaje pokarana smołą, zamiast nagrodzona złotem.
Baśń ta podkreśla wartość ciężkiej pracy i dobroci, ukazując, że lenistwo i brak empatii mogą prowadzić do negatywnych konsekwencji. To klasyczna opowieść z morałem, typowa dla twórczości braci Grimm.
„Bajka ‚Pani Zima‘ braci Grimm to klasyczna opowieść, która zawiera wiele symbolicznych elementów i może być interpretowana na różne sposoby.
Moralność i etyka pracy: Jednym z głównych wątków bajki jest kontrast między pracowitą a leniwą córką. Bajka ilustruje wartość ciężkiej pracy i poświęcenia, pokazując, że uczciwa i pracowita postawa zostaje nagrodzona, podczas gdy lenistwo i brak chęci do pracy prowadzą do negatywnych konsekwencji.
Sprawiedliwość losu: Historia podkreśla ideę, że każdy otrzymuje to, na co zasłużył. Leniwa córka, która nie wykazała zaangażowania, nie tylko nie zdobywa bogactwa, ale zostaje ukarana smołą. Pracowita córka, która wykazała się sumiennością, zostaje wynagrodzona złotem.
Zaufanie i otwartość na nowe doświadczenia: Pracowita córka, mimo początkowego strachu przed panią Zimą, zgadza się na pozostanie w jej domu i wykonywanie pracy. Jej otwartość i gotowość do podjęcia nowych wyzwań prowadzą do pozytywnego rezultatu.
Rola życzliwości i pomocności: Pracowita córka pomaga innym (chlebom w piecu i drzewu z jabłkami), co może być interpretowane jako przykład dobrego serca i empatii, które są wartościami nagradzanymi przez los.
Rodzina i miłość macierzyńska: Bajka ukazuje złożone relacje rodzinne, gdzie wdowa wyraźnie faworyzuje swoją rodzoną córkę, mimo jej wad, co pokazuje, że takie uprzedzenia mogą być niesprawiedliwe i krzywdzące.
Symbolika przyrody: Elementy natury, takie jak studnia, łąka, chleb i jabłka, mogą symbolizować różne aspekty życia i płodności, a także cykl przemiany i wzrostu.
Historia ‚Pani Zima‘ oferuje wiele warstw do zbadania i może być zrozumiana na różne sposoby, zależnie od perspektywy czytelnika. “
Analiza lingwistyczna baśni „Pani Zima“ braci Grimm obejmuje kilka aspektów dotyczących języka, stylu oraz struktury narracyjnej.
Baśń klasyczna: „Pani Zima“ jest przykładem tradycyjnej baśni z charakterystycznym moralizującym przesłaniem, co jest typowe dla twórczości braci Grimm. Struktura baśni obejmuje wprowadzenie, rozwinięcie problemu, przygodę w magicznym świecie, konsekwencje działań bohaterów oraz rozwiązanie.
Kontrastujące postacie: Baśń przedstawia dwie kontrastujące postacie sióstr – pracowitą i leniwą – które odgrywają kluczową rolę w dydaktycznej funkcji opowieści. Zachowanie każdej z sióstr skutkuje odpowiednią nagrodą bądź karą, co podkreśla moralność baśni.
Narrator trzecioosobowy: Narracja jest prowadzona z perspektywy trzecioosobowej, co jest powszechne w baśniach. Dystans narracyjny pozwala na obiektywne przedstawienie wydarzeń i moralnych nauk.
Język prosty i zrozumiały: Język jest dostosowany do młodszych odbiorców – prosty, zrozumiały i bez nadmiaru szczegółów, co czyni baśń łatwą do zapamiętania i opowiadania.
Dialogi i personifikacja: Dialogi, choć krótkie, odgrywają istotną rolę w rozwijaniu historii. Personifikacja nieożywionych obiektów, jak piec czy jabłoń, ożywia narrację i nadaje jej magicznego charakteru.
Praca i nagroda: Motyw pracy jako źródła nagrody jest kluczowym elementem baśni. Pracowita siostra zostaje nagrodzona złotem, podczas gdy leniwa jest karana smołą, co symbolizuje konsekwencje wynikające z ich postaw i działań.
Elementy magiczne: Obecność magicznych elementów, takich jak zaczarowana łąka, mówienie przedmiotów i nadprzyrodzone postacie (pani Zima), wzmacnia baśniowy klimat opowieści.
Sprawiedliwość i moralność: Tematem przewodnim baśni jest klasyczna sprawiedliwość, gdzie dobro jest nagradzane, a zło karane. Historia ukazuje, jak różne postawy wobec pracy i życia prowadzą do odmiennych rezultatów.
Rodzina i relacje: Relacje rodzinne, szczególnie relacja między matką a córkami, oraz między siostrami, są kluczowym elementem napędzającym fabułę i ukazującym różnice w traktowaniu dzieci.
Baśń „Pani Zima“ jest typowym przykładem utworów braci Grimm, łącząc prosty, ale sugestywny język z moralizującymi przesłaniami przekazywanymi przez wyraziste postacie i niezwykłe wydarzenia.
Informacje do analizy naukowej
Wskaźnik | Wartość |
---|---|
Numer | KHM 24 |
Aarne-Thompson-Uther Indeks | ATU Typ 480 |
Tłumaczenia | DE, EN, EL, DA, ES, FR, PT, FI, HU, IT, JA, NL, PL, RO, RU, TR, VI, ZH |
Indeks czytelności Björnssonaa | 43.6 |
Flesch-Reading-Ease Indeks | 25.2 |
Flesch–Kincaid Grade-Level | 12 |
Gunning Fog Indeks | 16.3 |
Coleman–Liau Indeks | 12 |
SMOG Indeks | 12 |
Automatyczny indeks czytelności | 9.7 |
Liczba znaków | 5.905 |
Liczba liter | 4.766 |
Liczba zdania | 70 |
Liczba słów | 914 |
Średnia ilość słów w jednym zdaniu | 13,06 |
Słowa z więcej niż 6 literami | 279 |
Procent długich słów | 30.5% |
Sylaby razem | 1.819 |
Średnie sylaby na słowo | 1,99 |
Słowa z trzema sylabami | 254 |
Procent słów z trzema sylabami | 27.8% |