Czas czytania dla dzieci: 8 min
Była wielka wojna, a król miał wielu żołnierzy, lecz mało dawał im żołdu, tak że nie mogli z tego wyżyć. Zebrało się więc trzech i chciało uciec. Jeden rzekł do drugiego:“Jeśli nas złapią, powieszą nas na szubienicy. Jak mamy to zrobić?“ Drugi zaś rzekł: „Widzicie ten łan zboża, jeśli się w nim schowamy, nie znajdzie nas żaden człowiek. Wojsku nie wolno tu wchodzić, a jutro muszą ruszać w drogę.“ Weszli więc w zboże, lecz wojsko nie odeszło, lecz wciąż leżało dokoła. Siedzieli w zbożu dwa dni i dwie noce i byli tak bardzo głodni, że mało nie poumierali, lecz mimo to nie wychodzili, bo wtedy śmierć byłaby pewna. Rzekli tedy: „I na cóż była nasza ucieczka, skoro teraz nędznie zdychamy.“ Po niebie leciał właśnie ognisty smok, obniżył ku nim lot i zapytał, dlaczego się schowali, oni zaś odpowiedzieli, „Jesteśmy trzej żołnierze. Musieliśmy brać nogi za pas, bo żołd nasz był skąpy, a teraz przyjdzie nam pomrzeć z głodu, jeśli będziemy tak leżeć, albo pobujać się na szubienicy, jeśli wyjdziemy.“ – „Jeśli przez siedem lat, będziecie mi służyć,“ rzekł smok, „przeprowadzę was przez wojska, że nikt was nie złapie.“ – „Nie mamy wyboru i musimy na to przystać,“ odpowiedzieli. Złapał ich zatem smok w swoje pazury i przeniósł ich w powietrzu ponad wojskiem i postawił ich het daleko na ziemi. Lecz smok to nikt inny jak diabeł. Dał im mały bacik i rzekł “ Bijcie i strzelajcie z niego, a wokół was będą skakały pieniądze. Jeno wedle waszej woli, a pożyjecie jak wielcy panowie, będziecie trzymać konie, a jeździć wozami. Po upływie siedmiu lat będziecie moi. Potem otworzył przed nimi książkę i wszyscy trzej musieli się w niej podpisać. „Lecz zadam wam jeszcze zagadkę,“ rzekł diabeł, „Jeśli zgadniecie, uwolnię was ze swej mocy.“ Po tych słowach odleciał od nich daleko, a oni podróżowali ze swoim bacikiem, mięli pełno pieniędzy, kazali sobie pańskie odzienie uszyć i ruszyli w świat. A gdzie byli, tam żyli w radości i wspaniałościach, jeździli na koniach i wozach, jedli i pili, lecz nic złego nie czynili. Czas mijał im szybko, a gdy przeszło prawie siedem lat, obleciał i strach. Trzeci nie przejmował się: „Bracia, nie trwóżcie się, nie upadłem na głowę i zagadkę odgadnę.“ Wyszli więc w pole i usiedli, lecz dwóch miało strapione twarze. Przyszła jeszcze stara kobieta i zapytała, czemu są smutni. „Ach, cóż wam do tego. I tak nie możecie nam pomóc.“ – „Kto wie,“ odpowiedziała, „powierzcie mi jeno swe smutki.“ Opowiedzieli jej więc, że są w służbie diabła od prawie siedmiu lat, że dał im pieniędzy jak siana, że zapisali mu swe dusze, a teraz muszą je oddać, jeśli po siedmiu latach nie odgadną zagadki. Stara rzekła: „Jeśli mam wam pomóc, to jeden z was musi pójść do lasu. Będzie tam obsunięta ściana skalna, a będzie wyglądała, jak domek. Będzie musiał tam wejść, bo tam znajdzie ratunek.“ Dwóch smutnych pomyślało: „To nas i tak nie uratuje.“ i nie ruszyli się z miejsca, lecz trzeci, ten wesoły, wyruszył w las, aż w końcu znalazł skalną chatę. W domku siedziała kobieta stara jak głaz, a była to babcia diabła i zapytała go, skąd to przychodzi i czego tutaj chce. Opowiedział jej wszystko, co się stało, a ponieważ spodobał jej się, zlitowała się i rzekła, że mu pomoże. Podniosła wielki kamień, który leżał nad piwnicą, i rzekła: „Schowaj się. Będziesz wszystko słyszał, o czym mowa. Siedź tylko cicho i nie ruszaj się z miejsca, gdy przyjdzie smok i zażąda jadła.“ Babcia nakryła do stołu, przyniosła trunków i jadła, że był zadowolony, zapytała go, jak minął dzień i ile dusz zdobył. „Nie chciało mi się dzisiaj poszczęścić, “ odpowiedział, „ale dopadłem trzech żołnierzy. Oni są pewni.“ – “ Tak, trzech żołnierzy,“ odpowiedziała, „Musi coś w tym być, że nie mogą ci uciec.“ Diabeł rzekł zaś dziko: „Są moi, ale zadam im jeszcze zagadkę. Nigdy jej nie odgadną.“ – „A cóż za zagadkę?“ zapytała. „Zaraz ci powiem: W wielkim morzu północnym leży martwy koczkodan, a ma być ich pieczenią, żebro wielkiego wieloryba, ich srebrną łyżką, a stare puste końskie kopyto ich kielichem na wino.“ Gdy diabeł poszedł do łóżka, babcia podniosła kamień i wypuściła żołnierza. „Miałeś wszystko na uwadze?“ – „Tak,“ rzekł, „wiem wszystko i dam sobie radę.“ Potem musiał wykraść się przez okno i pospieszyć do swych kompanów. Opowiedział im, jak babcia przechytrzyła diabła, jak usłyszał rozwiązanie zagadki. Wszyscy się ucieszyli i byli dobrej myśli, wzięli swój bacik i natrzaskali sobie tyle pieniędzy, że aż skakały po ziemi. Siedem lat minęło, diabeł więc przyszedł ze swą książką, pokazał im podpisy i rzekł: „Zabiorę was do piekła, a dostaniecie tam strawę. Jeśli zgadniecie, jaką pieczeń dadzą wam jeść, będziecie wolni i pozwolę wam zachować bacik.“ Zaczął tedy pierwszy żołnierz: „W morzu północny leży martwy koczkodan, to będzie nasza pieczeń.“ Diabeł zeźlił się, zrobił „hm! hm! hm!“ i zapytał drugiego: „A co będzie waszą łyżką?“ – „żebro wieloryba będzie naszą srebrną łyżką.“ Diabeł skrzywił twarz, mruknął trzy razy „hm! hm! hm!“ i rzekł do trzeciego: „Wiecie, co będzie waszym kielichem na wino?“ – „Stare końskie kopyto. To będzie nasz kielich. “ Odleciał więc diabeł z głośnym krzykiem i nie miał już nad nimi mocy. A oni zachowali swój bacik, trzaskali zeń pieniędzy, ile chcieli, żyli w radości aż po ich koniec.

Kontekst
Interpretacje
Jezyk
„Diabeł i jego babcia“ to opowieść autorstwa braci Grimm, która jest jednym z baśniowych utworów z ich kolekcji. Jak w wielu baśniach tej pary, historia ta łączy elementy magii, moralności i walki z przeciwnościami losu. Opowieść opowiada o trzech żołnierzach, którzy muszą podpisać cyrograf z diabłem, aby uniknąć pewnej śmierci. Jednak z pomocą sprytnej babci diabła udaje im się oszukać samego demona i odzyskać wolność.
Narracja ta zawiera znane motywy, takie jak spryt, przechytrzenie złych mocy, oraz tradycyjne wartości moralne, które często są obecne w baśniach. Ostateczne zwycięstwo bohaterów, mimo że początkowo wydaje się niemożliwe, ilustruje głębokie przekonanie o triumfie dobra nad złem i inteligencji nad siłą. Warto zauważyć, jak w wielu opowieściach Grimmów, kluczową rolę odgrywa postać kobieca, tym razem w postaci babci diabła, która pomaga bohaterom dzięki swojemu doświadczeniu i mądrości.
Bajka „Diabeł i jego babcia“ Braci Grimm jest pełna symboliki i motywów typowych dla ich twórczości. Można ją interpretować na wiele różnych sposobów, a jej głębokie przesłanie jest otwarte na interpretacje w zależności od kontekstu i punktu widzenia odbiorcy.
Moralna walka i wybór: Bajka przedstawia moralną walkę pomiędzy ucieczką od trudnej rzeczywistości a podejmowaniem ryzykownych wyborów. Żołnierze, uciekając od głodu i trudnych warunków, decydują się na pakt z diabłem, co symbolizuje wybór łatwej drogi i krótkotrwałych zysków, które mogą prowadzić do duchowego zagrożenia.
Podstęp i inteligencja: Również podkreślana jest wartość sprytu i inteligencji. Dzięki sprytowi babci diabła i żołnierza, udaje się oszukać diabła i uniknąć wiecznego potępienia. Bajka pokazuje, że nawet w sytuacjach wydających się beznadziejnymi, ludzki spryt i inteligencja mogą przynieść wybawienie.
Motyw diabelskiego paktu: Historia zawiera klasyczny motyw paktu z diabłem, który jest częsty w literaturze. Symbolizuje on kuszenie przez zło w zamian za chwilowe korzyści. Jednak, w przeciwieństwie do wielu innych historii, żołnierzom udaje się obejść sidła dzięki cudzej pomocy.
Motyw czasu i podejmowania decyzji: Siedem lat służby diabłu symbolizuje upływ czasu, który może przynieść zarówno korzyści, jak i strach przed nieuchronnymi konsekwencjami. To wyraźne przypomnienie o roli, jaką odgrywa czas w naszych decyzjach i nadchodzących konsekwencjach.
Rola kobiety jako przewodnika: Babcia diabła pełni rolę przewodnika i ratunku dla żołnierzy. Może być interpretowana jako symbol intuicji i mądrości, które mogą pomóc w nawet najtrudniejszych sytuacjach. To kobiece postacie często ratują bohaterów Grimmów od zagłady.
Krytyka władzy i systemów społecznych: Historia zaczyna się od opisu niesprawiedliwych warunków wojskowych, co może być krytyką władzy i systemów, które zaniedbują jednostki, prowadząc je do desperacji i podejmowania niekorzystnych decyzji.
„Diabeł i jego babcia“ jest bogata w symbolikę i motywy, które można różnie interpretować, w zależności od analizy i perspektywy. Bajka ostatecznie podkreśla zdolność do przezwyciężania trudności poprzez inteligencję, spryt i mądre decyzje.
Analiza lingwistyczna baśni Braci Grimm „Diabeł i jego babcia“ koncentruje się na sposobie, w jaki tekst ten wykorzystuje język, by przekazać swoje przesłanie oraz strukturalizować narrację.
Narracja Trzecioosobowa: Cała opowieść prowadzona jest z perspektywy wszechwiedzącego narratora, co pozwala na przedstawienie myśli i przeżyć różnych postaci oraz na opisanie ich działań bezpośrednio.
Retoryka Dialogów: Dialogi są proste, ale skuteczne w przedstawianiu motywacji i emocji postaci. Na przykład, żołnierze wyrażają swoje obawy i desperację, a diabeł swoje samozadowolenie i pewność siebie.
Struktura Fabularna: Historia ma typową dla baśni strukturę, w której bohaterowie wyruszają z problemem, doświadczają spotkania z magiczną postacią, przechodzą próbę i ostatecznie osiągają rozwiązanie.
Styl Archaiczny: Tekst jest napisany językiem, który przypomina dawną mowę, co dodaje autentyczności i nadaje ton starodawnej opowieści. Przykłady to wyrażenia takie jak „jakoż“, „jeno“, i archaiczne konstrukcje zdań.
Użycie Symboli: Baśń używa symboli, takich jak diabeł i smok, które są powszechne w folklorze, reprezentując zło i pokusę. Z kolei bacik to symbol władzy i bogactwa.
Mowa Potoczna: Mimo archaicznego stylu, dialogi są proste i zrozumiałe, co pozwala na utrzymanie zainteresowania współczesnego czytelnika, jak również nadaje autentyczności postaciom, które są ludziom bliskie.
Pokusa i Konsekwencje: Historia opowiada o pokusie szybkiego bogactwa kosztem duszy, co jest częstym motywem w literaturze, który pokazuje kontrast między łatwymi zyskami a moralnością.
Spryt a Moc: Kluczowym motywem jest pokonanie przeciwnika poprzez inteligencję i spryt, a nie siłę fizyczną, co jest typowe dla baśni, gdzie umysł jest cennym narzędziem.
Moralność i Odwaga: Pomimo układu z diabłem, żołnierze nie zapominają o swoim człowieczeństwie i dążą do wyzwolenia, co podkreśla moralne przesłanie baśni o wartości odwagi i sprytu.
Baśń „Diabeł i jego babcia“ przekazuje poprzez swoją lingwistykę i strukturę ważne lekcje o moralności oraz roli sprytu w pokonywaniu trudności. Zestawia elementy magiczne z realnymi problemami, takimi jak brak sprawiedliwości społecznej, reprezentowany przez niskie zarobki żołnierzy, tworząc uniwersalną opowieść mogącą trafić do odbiorców w różnych kontekstach kulturowych.
Podsumowując, baśń wykorzystuje język nie tylko jako narzędzie opowieści, ale także jako medium do przekazania wartości i lekcji życiowych, czyniąc ją ponadczasowym dziełem w literaturze dziecięcej.
Informacje do analizy naukowej
Wskaźnik | Wartość |
---|---|
Numer | KHM 125 |
Aarne-Thompson-Uther Indeks | ATU Typ 812 |
Tłumaczenia | DE, EN, DA, ES, FR, PT, IT, JA, NL, PL, RU, TR, VI, ZH |
Indeks czytelności Björnssonaa | 36.2 |
Flesch-Reading-Ease Indeks | 41.4 |
Flesch–Kincaid Grade-Level | 10.5 |
Gunning Fog Indeks | 12.9 |
Coleman–Liau Indeks | 12 |
SMOG Indeks | 12 |
Automatyczny indeks czytelności | 7.1 |
Liczba znaków | 5.245 |
Liczba liter | 4.102 |
Liczba zdania | 71 |
Liczba słów | 861 |
Średnia ilość słów w jednym zdaniu | 12,13 |
Słowa z więcej niż 6 literami | 207 |
Procent długich słów | 24% |
Sylaby razem | 1.558 |
Średnie sylaby na słowo | 1,81 |
Słowa z trzema sylabami | 176 |
Procent słów z trzema sylabami | 20.4% |