Czas czytania dla dzieci: 4 min
Była sobie ongiś w pewnym dużym mieście stara mateczka. Siedziała sobie w swojej izbie i myślała najpierw o swoim mężu, potem o dwojgu dzieci, o wszystkich krewnych i ostatnim przyjacielu, którego dzisiaj straciła. Siedziała tak sama i opuszczona. Smutek przeszywał ją do głębi serca, a najcięższa była strata dwóch synów. W bólu winiła za to Boga. I zrobiło się cicho. Zatonęła w końcu w swych myślach, aż nagle dzwony zabiły na poranną mszę. Dziwiła się, że czuwała przez całą noc w swym cierpieniu, zapaliła swą lampkę i poszła do kościoła. Gdy już doszła, kościół jaśniał, lecz nie jak zwykle w świetle świec, lecz jakimś nieznanym stłumionym światłem. Był wypełniony ludźmi, wszystkie miejsca były zajęte, a gdy mateczka doszła do swojego miejsca, gdzie zwykle siedziała, także i ono było już zajęte, wypełnione mrowiem ludzi. Gdy ich zobaczyła, ujrzała ludzi bardzo podobnych do zmarłych krewniaków, którzy siedzieli w staromodnym odzieniu z bladymi twarzami. Nie rozmawiali i nie śpiewali, a przez kościół przechodził tylko cichy szum i powiew powietrza. Stanęła wtem przed nią ciotka i rzekła: „Popatrz na ołtarz, zobaczysz tam synów.“ Staruszka zobaczyła swą dwójkę dzieci, jedno dziecko wisiało na szubienicy, a drugie było łamane kołem. Rzekła tedy ciotka: „Widzisz, co wszystko by się stało, gdyby przy życiu zostali i Bóg nie zabrał ich do siebie jako niewinne dzieci.“ Staruszka poszła drżąc do domu i dziękowała Bogu na kolanach, że był dla niej bardziej szczodry niż mogła tego oczekiwać. Trzeciego dnia położyła się i umarła.

Kontekst
Interpretacje
Jezyk
„Stara Mateczka“ to poruszająca opowieść z twórczości braci Grimm, która podejmuje trudny temat straty i żałoby. Historia opowiada o staruszce, która straciła bliskich, w tym męża i dwóch synów, i pogrąża się w głębokim smutku. Wini Boga za swoje nieszczęścia, lecz doświadcza wizji w kościele, która zmienia jej perspektywę. Widzi swoich synów, którzy w alternatywnej rzeczywistości spotkałoby tragiczne życie. Ta wizja uświadamia jej, że może ich wcześniejsza śmierć była aktem łaski, który oszczędził im cierpienia. Opowieść kończy się akceptacją i wdzięcznością staruszki za to, co kiedyś wydawało się nie do zniesienia. Następuje pogodzenie się z losem, a staruszka umiera w pokoju. Ta baśń zwraca uwagę na to, jak czasem zrozumienie i akceptacja mogą przynieść ukojenie, nawet w obliczu wielkich nieszczęść.
Bajka „Stara Mateczka“ autorstwa Braci Grimm jest krótkim, lecz głęboko poruszającym opowiadaniem, które można interpretować na różne sposoby.
Zrozumienie Bożego Planu: Centralnym tematem tej bajki jest poszukiwanie zrozumienia Bożej woli i akceptacja jego decyzji. Stara mateczka, choć początkowo pogrążona w smutku i złości wobec straty synów, doświadcza wizji, która pozwala jej inaczej spojrzeć na swoje cierpienie. W ten sposób bajka ukazuje, że to, co początkowo wydaje się niesprawiedliwością, może w rzeczywistości mieć głęboki sens, którego człowiek nie jest w stanie dostrzec na pierwszy rzut oka.
Rola Cierpienia: Cierpienie i strata są ukazane jako integralne części ludzkiego doświadczenia, które prowadzą do duchowego rozwoju i zrozumienia. Pomimo początkowego bólu i oskarżenia Boga, stara mateczka ostatecznie dochodzi do wniosku, że jej dzieci zostały oszczędzone przed straszliwym losem, co pozwala jej znaleźć pokój w sercu.
Motyw ulotności życia: Bajka może być również odczytywana jako przypomnienie o nietrwałości życia i nieuniknionych zmianach, które mogą nieść ze sobą zarówno ból, jak i błogosławieństwa. Ludzie w kościele, przypominający zmarłych krewnych, i niezwykła wizja, której doświadcza mateczka, akcentują ten motyw ulotności.
Transformacja wewnętrzna: Historia można interpretować jako opowieść o wewnętrznej przemianie i przebaczeniu. Mateczka z początku jest pełna żalu i gniewu, ale jej doświadczenie w kościele prowadzi ją do zrozumienia i akceptacji, co przynosi jej ukojenie przed śmiercią.
Krytyka społeczna: Choć bajka jest utrzymana w kontekście religijnym, można ją również interpretować jako krytykę względem społecznych i rodzinnych oczekiwań wobec życia i śmierci. Widzenie przez mateczkę przyszłości swoich synów jako skazańców może sugerować refleksję nad normami społecznymi i konsekwencjami, jakie mogą wynikać z życia w zgodzie z nimi.
Każda z tych interpretacji podkreśla różne aspekty bajki Braci Grimm, wskazując na jej złożoność i głęboki sens, który wykracza poza literalne czytanie tekstu.
Analiza lingwistyczna baśni „Stara Mateczka“ braci Grimm ujawnia wiele interesujących aspektów językowych i stylowych, które składają się na klasyczną narrację baśniową.
Struktura narracyjna: Tekst jest napisany w klasycznej formie baśniowej, rozpoczynającej się od zwrotu „Była sobie ongiś…”, co wprowadza czytelnika w uniwersalny, ponadczasowy świat baśni. Opowieść prowadzona jest z perspektywy trzeciej osoby, co nadaje jej dystans i obiektywizm.
Motywacja postaci: Główna bohaterka, stara mateczka, jest postacią, której myśli i uczucia odgrywają centralną rolę. Jej smutek i poczucie straty są dokładnie opisane i stanowią napęd dla fabuły baśni. Postać ciotki wprowadza element nadprzyrodzony i pełni rolę mediatora między światem żywych a światem duchów.
Symbolika: Baśń silnie operuje symboliką. Kościół, jako miejsce spotkań duchowych, staje się przestrzenią między życiem a śmiercią. Również zastosowanie światła („nieznane, stłumione światło”) wskazuje na niezwykłość wydarzeń i obecność elementu nadprzyrodzonego.
Motyw snu lub wizji: Choć nie zostaje to explicite powiedziane, doświadczenie starej mateczki w kościele przypomina wizję lub sen, co jest częstym motywem w baśniach, gdzie granice między rzeczywistością a światem duchów są płynne.
Przesłanie moralne: Jak wiele baśni, „Stara Mateczka” zawiera moralną lekcję. W tym przypadku chodzi o akceptację działania sił wyższych i rozumienie sytuacji życiowych w kontekście losu. Wizja synów w kościele pokazuje mateczce, że to, co pierwotnie postrzegała jako stratę, w rzeczywistości było aktem miłosierdzia.
Język i stylistyka: Język baśni jest prosty, lecz sugestywny i operuje tradycyjnymi zwrotami znanymi z opowieści ludowych. Opisy są pełne emocji, co pozwala czytelnikowi współodczuwać ból i ulgę bohaterki.
Elementy ludowe: Baśń zawiera tradycyjne elementy folkloru, takie jak ciotka-krewniaczka-przewodniczka czy wizje jako środek komunikacji z zaświatami, co zakorzenionych jest w wierzeniach ludowych.
Podsumowując, „Stara Mateczka“ to typowa baśń braci Grimm, która łączy w sobie elementy realizmu (psychologia postaci, opisy emocji) z charakterystycznym dla baśni schematem interwencji sił wyższych i nieuniknioną moralną lekcją.
Informacje do analizy naukowej
Wskaźnik | Wartość |
---|---|
Indeks czytelności Björnssonaa | 45.2 |
Flesch-Reading-Ease Indeks | 24.5 |
Flesch–Kincaid Grade-Level | 12 |
Gunning Fog Indeks | 15.9 |
Coleman–Liau Indeks | 12 |
SMOG Indeks | 12 |
Automatyczny indeks czytelności | 10 |
Liczba znaków | 1.544 |
Liczba liter | 1.253 |
Liczba zdania | 17 |
Liczba słów | 243 |
Średnia ilość słów w jednym zdaniu | 14,29 |
Słowa z więcej niż 6 literami | 75 |
Procent długich słów | 30.9% |
Sylaby razem | 482 |
Średnie sylaby na słowo | 1,98 |
Słowa z trzema sylabami | 62 |
Procent słów z trzema sylabami | 25.5% |