Leestijd voor kinderen: 6 min
Er was eens een arme boer en die heette Kreeft, en hij bracht op een kar met twee ossen een lading hout naar de stad en verkocht het voor twee daalders aan een dokter. Toen hem het geld werd uitbetaald, zat de dokter net aan tafel, en de boer zag, hoe lekker de dokter at en dronk, en zijn hart ging open en hij wou graag ook dokter wezen. Zo bleef hij nog een poosje staan en vroeg tenslotte, of hij nu ook geen dokter worden kon?
„O ja,“ zei de dokter, „dat is gauw gebeurd.“
„Hoe moet ik ‚t dan aanleggen?“ vroeg de boer.
„Ten eerste: koop een a.b.c.-boek, zo eentje waar voorin een haan staat; ten tweede: verkoop je kar en het span ossen en schaf je kleren aan en wat er verder maar voor de dokterij nodig is; ten derde: je laat een bord schilderen met deze woorden: ‚Ik ben dokter Alwetend‘ en dat laatje boven je huisdeur spijkeren.“
De boer deed alles, zoals hem gezegd was. Toen hij een poosje gedokterd had, maar nog niet lang, werd bij een rijk, groot heer gestolen. Nu werd hem verteld van dokter Alwetend die in dat en dat dorp woonde en ook weten moest, waar het geld gebleven was. Dus liet die heer zijn wagen inspannen, reed naar het dorp en belde bij hem aan, of hij dokter Alwetend was? „Ja, dat was hij.“ – „Dan moest hij meegaan en het gestolen geld terug bezorgen.“ – „O ja, maar Grietje de vrouw moest mee.“ Dat vond de rijke heer goed, en hij liet hen beiden in ‚t rijtuig zitten en samen reden ze weg.
Toen ze bij het prachtige huis kwamen, was de tafel gedekt, hij mocht eerst mee-eten. „Ja, maar vrouw Grietje ook,“ zei hij en hij ging met haar aan tafel zitten. Toen nu de eerste bediende met een schotel prachtig eten kwam, stootte de boer z’n vrouw aan en zei zachtjes: „Grietje, dat was de eerste,“ en hij bedoelde, dat was de man die het eerste eten bracht. Maar de bediende dacht, dat hij had willen zeggen: dit was de eerste dief, en omdat dit werkelijk het geval was, werd hij bang en buiten de deur zei hij tegen zijn kameraad: „Die dokter weet alles, we komen er slecht af; hij heeft al gezegd dat ik de eerste was.“
Toen durfde de tweede helemaal niet naar binnen, maar toch moest hij. Hij kwam dan met zijn schotel binnen, en meteen stootte de boer zijn vrouw aan: „Grietje, dat was de tweede.“ De bediende werd ook bang en hij maakte dat hij weg kwam. De derde ging het niet beter, de boer zei weer: „Grietje, dat was de derde.“ De vierde moest een schotel binnen brengen met een deksel erop, en de heer zei tegen de dokter, nu moest hij zijn kunst vertonen en zeggen wat eronder lag; het was namelijk kreeft. De boer keek naar de schotel, wist niet hoe hij er zich uit zou redden en sprak: „O, ik arme Kreeft!“ Toen de heer dat hoorde zei hij: „Daar! Hij weet het! Dan weet hij ook wie ‚t geld gestolen heeft.“
Maar nu brak het zweet de bediende uit en hij wenkte de dokter, of hij even buiten wilde komen. En toen hij in de gang kwam, bekenden ze hem alle vier, dat zij het geld gestolen hadden: ze wilden het graag aan hem geven en nog een flinke som erbij, als hij hen niet verraden wou: want anders was ‚t met hen gedaan. En ze brachten hem ook op de plek, waar het geld lag. Daar was de dokter mee tevreden, en hij ging weer naar binnen, ging weer aan tafel zitten en sprak: „Mijn Heer, nu wil ik in het boek gaan zoeken, waar uw geld is.“ Maar de vijfde bediende was intussen in de kachel gekropen en wilde eens horen of die dokter nog meer wist. Maar de boer zat zijn a.b.c.-boek op te slaan, hij bladerde erin en zocht het haantje op. Maar nu kon hij dat haantje niet dadelijk vinden en hij zei: „Je bent erin, dus je moet eruit ook.“ Nu dacht de knecht in de kachel dat hij hem bedoelde, dus sprong hij er verschrikt uit en zei: „Die man weet alles!“ Nu toonde dokter Alwetend aan de heer, waar het geld lag; maar hij verzweeg wie het gestolen had; zodat hij van beide kanten betaald werd; en van nu af aan was hij een beroemd man.
Informatie voor wetenschappelijke analyse
Statistieken naar de sprookje | Waarde |
|---|---|
| Aantal | KHM 98 |
| Aarne-Thompson-Uther-Index | ATU Typ 1641 |
| Vertalingen |   |
| Leesbaarheidsindex door Björnsson | 26.8 |
| Flesch-Reading-Ease Index | 75.2 |
| Flesch–Kincaid Grade-Level | 7.1 |
| Gunning Fog Index | 8.9 |
| Coleman–Liau Index | 7.4 |
| SMOG Index | 9 |
| Geautomatiseerde leesbaarheidsindex | 5.9 |
| Aantal karakters | 3.887 |
| Aantal letters | 2.967 |
| Aantal zinnen | 43 |
| Aantal woorden | 754 |
| Gemiddeld aantal woorden per zin | 17,53 |
| Woorden met meer dan 6 letters | 70 |
| Percentage lange woorden | 9.3% |
| Totaal lettergrepen | 1.015 |
| Gemiddeld aantal lettergrepen per woord | 1,35 |
| Woorden met drie lettergrepen | 44 |
| Percentage woorden met drie lettergrepen | 5.8% |
Beeldbronnen: © Andrea Danti / Shutterstock
