Çocuklar için okuma zamanı: 4 dk
Tembellikten yerinden bile kıpırdamayan Heinz’la şişko Trine gibi düşünmüyordu Sıska Liese. Sabahtan akşama kadar yan gelip yatıyor ve üç çuval taşıyan eşeğin yapabileceği işi kocasına yüklüyordu. Ama bu da bir işe yaramıyordu. Ellerinde hiçbir şey yoktu; hiçbir şey de kazanamadılar.
O akşam yatağa yattığında, yorgunluktan elini ayağını oynatamazken uyuyamadı: aklına bir şey takılmıştı!
Kocasına bir dirsek atarak, „Dinle, Uzun Lenz“ dedi. „Ne düşündüm, biliyor musun? Sokakta 1 gulden bulursam, 1 gulden de biri bana hediye ederse, 1 gulden de ben borçlanırım ve sen de 1 gulden verdin mi, eder 4 gulden; bununla bir inek satın alırım.“
Bu fikir adamın çok hoşuna gitti. „Sana hediye etmemi istediğin 1 guldeni nerden bulurum bilmiyorum, ama 4 guldeni bir araya getirip bir inek satın alırsan, niyetin ne, bilmiyorum“ dedi kocası. „Ama buna sevindim. İnek bir dana doğurursa, ara sıra susadığımda ben de sütünden içerim“ diye ekledi.
„O süt senin için değil“ dedi karısı. „Danayı sağdırırız ki, büyüsün ve yağlansın; sonra da sütünü iyi paraya satarız.“
„Elbette“ diye cevap verdi kocası. „Ama kendimize de birazcık süt alırız, bunun bir zararı olmaz.“
„Sen inekten ne anlarsın ki? Zararı olsa da, olmasa da ben istemiyorum işte! Yer yerinden oynasa, bir damla bile süt vermem sana. Bana bak Uzun Lenz! Senin karnın doymak bilmez zaten. Ben o kadar çalışacağım, sen hepsini yiyip içeceksin! Yok öyle!“
„Hanım! Kapa çeneni yoksa bir tane çakarım ha“ dedi adam.
„Nee? Beni tehdit mi ediyorsun yani? Hadi ordan asma sırığı“ diye bağıran kadın, kocasının saçlarına saldırdı, ama adam yatağında doğrularak bir eliyle Sıska Liese’nin kolunu yakalarken öbür eliyle başını yastığa bastırdı ve kadını bağırmaya bıraktı, ta ki Liese yorgunluktan bitkin düşüp uyuyuncaya kadar.
Kadın ertesi sabah tartışmayı sürdürdü mü, sokağa çıkıp gulden aradı mı, aradıysa buldu mu… bilmiyorum!

Arka plan
Yorumlar
Dilbilim
„Sıska Liese“ Grimm Kardeşler’in daha az bilinen masallarından biridir. Masal, geleneksel cinsiyet rolleri ve ekonomik kaygılar etrafında döner. Hikaye, Sıska Liese’nin ve kocası Uzun Lenz’in hayallerini ve iştahlarını nasıl dengelemeye çalıştıklarını anlatır.
Kısa bir özet vermek gerekirse, Sıska Liese, tembel ve sürekli hayal kuran eşi Uzun Lenz’den farklı olarak, daha hırslı ve çalışkan bir karakterdir. Masalda, Liese’nin kocasıyla tartışmasına tanık oluyoruz. Liese, bir inek satın almanın aileleri için ekonomik olarak faydalı olacağına inanır ve bu konuda bir plan yapar. Ancak, her iki taraf da kendi çıkarlarını ön planda tutarak tartışmaya devam eder. Bu dinamik, çiftin hem komik hem de düşündürücü etkileşimlerini ortaya çıkarır.
Masal, hırs ve gerçekçi olmayan beklentilerle ilgili dersler sunar ve aynı zamanda ilişkilerdeki güç dinamiklerine mizahi bir şekilde yaklaşır. Grimm Kardeşler’in hikayeye kattığı karakterlerin neşeli çatışmaları, okuyucuya günlük yaşamın zorluklarına dair evrensel bir bakış açısı sunar.
„Sıska Liese“ masalı, Grimm Kardeşler tarafından derlenmiş ve dönemin kırsal yaşamını ve toplumsal cinsiyet rollerini ele alan bir halk hikâyesidir. Masalın farklı yorumları ve temaları öne çıkarılarak çeşitli açılardan incelenebilir:
Kıt Kanaat Geçinme ve Hayal Kurma: Masal, yoksul ve tembel bir çiftin hayal dünyasındaki zenginlik arayışını konu alır. Liese’nin 4 guldenden bir inek satın alma ve böylece refaha kavuşma hayali, aslında maddi sıkıntı çeken insanların umutlarını ve hayallerini simgeler. Bu yorum, insanların zor durumdayken bile bir çıkış yolu aramalarına ve hayal kurmalarına odaklanabilir.
Toplumsal Cinsiyet Rolleri ve Evlilik İlişkileri: Masal, evli bir çiftin çatışmalarını sergileyerek, dönemin toplumsal cinsiyet rollerini ve evlilik içindeki güç dengelerini eleştirir. Liese ve Lenz arasındaki tartışmalar, güç mücadelesi ve iletişim eksikliği şeklinde okunabilir. Bu yorum, kadının aile içi statüsüne ve erkeklerin taleplerine karşı çıkışına odaklanabilir.
İş Bölümü ve Tembellik Eleştirisi: Hikâyedeki tembellik ve işbölümü konusunu incelemek, çalışma etiği ve sorumluluk dağılımı gibi konuları açığa çıkarabilir. Liese’nin kocasının tüm yükü ona yıkmaya çalışması, işbölümü ve sorumluluk konularında dengeli bir yaklaşımın gerekliliğine dair bir eleştiri olarak düşünülebilir.
Hayallerin Gerçekçilikle Çatışması: Liese’nin düşünceleri ve kocası ile konuşmaları, gerçeklikle hayal arasındaki çatışmayı temsil eder. Liese’nin ayakları yere basmayan planları, ekonomik gerçekliklerle yüzleşmek zorunda kalması gerektiğine dair bir ders niteliğinde olabilir.
Şiddet ve Çatışma: Hikaye, kocasının Liese’yi fiziksel olarak tehdit etmesiyle sonuçlanır. Bu durum, aile içi şiddet ve tartışmaların nasıl ele alındığı üzerine bir tartışma başlatabilir. Bu bağlamda, hikayenin bu unsuru üzerindeki yorumlar, şiddetin normalleştirilmesi ve bunun sonucunda oluşan zararlar üzerinde yoğunlaşabilir.
Masallardaki bu tür temalar, onları yalnızca basit hikâyeler olmaktan çıkararak derin toplumsal ve psikolojik anlamlar içeren kültürel anlatılar haline getirir. Her yeni yorum, okuyucunun kendi yaşam deneyimlerini ve değerlerini masala yansıtma fırsatı sunar.
Grimm Kardeşler’in „Sıska Liese“ adlı masalının dilbilimsel analizi üzerinden masalın ana temaları, karakterler arasındaki diyaloglar ve anlatım tarzı incelenebilir.
Temalar ve Anlamlar
Masalın temel temasını hayalperestlik ve gerçeklik arasındaki çatışma olarak tanımlayabiliriz. Sıska Liese’nin umutları ve hayalleri, ekonomik sıkıntılarla boğuşan bir hayatın ortasında yükselirken, gerçeklerin sert yüzüyle karşılaşır. Bu temalar sosyal sınıf, ekonomik mücadele ve cinsiyet ilişkileri üzerinden de yorumlanabilir.
Karakterler
Sıska Liese: Hayalci, bazen gerçeklerden kopuk, eşine karşı kızgın ve suçlayıcıdır. Hikaye boyunca bir şeyi başarmanın hayalini kurar, ancak hayalleriyle gerçekler arasında sıkışıp kalır.
Uzun Lenz: Pratik, sabırlı ve daha gerçekçi. Karısının hayalleri karşısında destekleyici olmuş ama gerçekçi yaklaşımlarla sınırlarını da çizer.
Dil ve Anlatım
Diyaloglar: Diyaloglar, karakterlerin kişiliklerine ışık tutar. Çift arasında geçen diyaloglar, genellikle bir çatışmayı veya yanlış anlamaları yansıtır.
İroni: Masalda, planların ve hayallerin ne denli çabuk yıkılabileceğini gösteren bir ironi bulunmaktadır.
Metaforlar ve Benzetmeler: Masal, karakterlerin fiziksel özellikleri üzerinden (örneğin, “Sıska Liese,” “Uzun Lenz”) toplumsal varsayımlara ve rollere dair alt metinlere gönderme yapabilir.
Sosyal ve Kültürel Bağlam
– Masal, toplumun ekonomik sıkıntılarına ve sınıf farklılıklarına atıfta bulunur. Çiftin parasızlık ve geçim derdine düşmesi bu durumun en somut örneğidir.
Cinsiyet rolleri de masalda önemlidir: Liese’nin kocasına yönelik suçlamaları ve beklentileri, dönemin toplumsal cinsiyet normlarına eleştirel bir bakış açısı sunar.
Kullanılan Dil: Masal, anlaşılır ve günlük bir dilde yazılmış olup, dilin sadeliği karakterlerin gerçekçiliğini artırmaktadır.
Edebi Unsurlar: Diyaloglar, doğrudan konuşmalar ve basit betimlemelerle masalın akıcılığı sağlanmıştır.
„Sıska Liese,“ günlük hayatın mücadelelerini ve insanların hayalleri ile gerçekler arasındaki çatışmalarını ortaya koyan bir Grimm Kardeşler masalıdır. Dilin sadeliği, karakterlerin çatışmaları, sosyal ve ekonomik temalarla zenginleştirilmiş olan masal, dinleyicilere zamanının ötesinde mesajlar sunar.
Bilimsel analiz için bilgiler
Gösterge | Değer |
---|---|
Numara | KHM 168 |
Aarne-Thompson-Uther Endeksi | ATU Typ 1430 |
Çeviriler | DE, EN, DA, ES, PT, IT, JA, NL, PL, RU, TR, VI, ZH |
Björnsson tarafından okunabilirlik indeksi | 35.5 |
Flesch-Reading-Ease Endeksi | 9.6 |
Flesch–Kincaid Grade-Level | 12 |
Gunning Fog Endeksi | 18.1 |
Coleman–Liau Endeksi | 12 |
SMOG Endeksi | 12 |
Otomatik Okunabilirlik Endeksi | 8.2 |
Karakter Sayısı | 1.889 |
Harf Sayısı | 1.504 |
Cümle Sayısı | 30 |
Kelime Sayısı | 285 |
Cümle Başına Ortalama Kelime | 9,50 |
6'dan fazla harf içeren kelimeler | 74 |
Uzun kelimelerin yüzdesi | 26% |
Toplam Heceler | 632 |
Kelime Başına Ortalama Heceler | 2,22 |
Üç Heceli Kelimeler | 104 |
Üç Heceli Yüzde Kelimeler | 36.5% |