Czas czytania dla dzieci: 6 min
Pewien biedak miał tyle dzieci, że nie było już takiego, kogo by nie prosił w kumy, a kiedy urodziło mu się jeszcze jedno, sam nie wiedział, co ma zrobić. Nie znajdując rady, w tym strapieniu położył się i usnął. Przyśniło mu się, że ma wyjść przed bramę i pierwszego napotkanego człowieka poprosić w kumy. Kiedy się obudził, postanowił pójść za radą, jaką mu podsunął sen, wyszedł przez bramę i pierwszego napotkanego człowieka poprosił w kumy. Obcy ofiarował mu buteleczkę z wodą i rzekł:
– To jest cudowna woda, możesz nią uzdrawiać chorych, ale najpierw musisz zawsze sprawdzić, z której strony stoi śmierć. Jeśli stoi przy łóżku u głowy chorego, to dajesz mu do wypicia łyk wody i wyzdrowieje; jeśli jednak śmierć stoi w nogach, to wszystkie wysiłki na nic, chory musi umrzeć.
Biedak odtąd zawsze potrafił przewidzieć, czy chorego da się uratować, czy też nie, stał się sławny dzięki swej sztuce i zarabiał mnóstwo pieniędzy. Pewnego razu wezwano go do królewskiego dziecka, a kiedy wszedł, ujrzał śmierć u jego głowy i wyleczył ją swoją wodą, podobnie stało się za drugim razem, ale za trzecim śmierć stała w nogach i dziecko musiało umrzeć.
Biedak chciał odwiedzić swego kuma i opowiedzieć mu, jak sobie z jego wodą poczyna. Kiedy jednak przyszedł do domu kuma, zastał tam przedziwne rzeczy. Na pierwszym piętrze kłóciły się zawzięcie miotła z szufelką i jedna drugą tłukła ile wlezie. Biedak zapytał:
– Gdzie mieszka mój pan kum?
Miotła mu odrzekła:
– O piętro wyżej.
Kiedy wszedł na drugie piętro, zobaczył cały stos trupich palców. I znów zapytał:
– Gdzie mieszka mój pan kum?
Jeden z palców odpowiedział:
– O piętro wyżej.
Na trzecim leżała kupa trupich głów, które posłały go znów o piętro wyżej. Na czwartym piętrze ujrzał ryby na ogniu, skwierczały na patelni i same się smażyły. I one powiedziały:
– O piętro wyżej.
A kiedy wspiął się na piąte, znalazł się przed drzwiami izdebki, zajrzał przez dziurkę od klucza i zobaczył imć pana kuma, który miał na głowie parę długich rogów. Kiedy otworzył drzwi i wszedł do środka, imć pan kum czym prędzej położył się do łóżka i nakrył się kołdrą. Gość rzekł do niego:
– Kumie, co to za dziwne rzeczy dzieją się w twoim domu? Kiedy wszedłem na pierwsze piętro, kłóciły się tam miotła z szufelką i tłukły się, że aż dudniło.
– Cóż za głupstwa gadacie! – odparł kum. – To przecież parobek gadał ze służącą.
– A na drugim piętrze widziałem trupie palce.
– Ach, cóż za bzdury pleciecie. To była skorzonera.
– Na trzecim leżały trupie głowy.
– Głupi człowieku! To były główki kapusty!
– A na czwartym ryby skwierczały na patelni i same się smażyły.
Ledwie skończył to mówić, zjawiły się ryby, niosąc się same na półmisku.
– Kiedy wszedłem na piąte piętro, zajrzałem przez dziurkę od klucza do jakiejś izby i zobaczyłem was, kumie, i mieliście długie, bardzo długie rogi.
– Oj co to, to nieprawda!
Biedaka strach obleciał i uciekł, a nie wiadomo, co by mu jeszcze zrobił imć pan kum.

Kontekst
Interpretacje
Jezyk
Opowieść „Imć pan kum“ Braci Grimm to klasyczna baśń pełna nadprzyrodzonych elementów i tajemniczych wydarzeń. W tej historii biedak, mający wiele dzieci, nie ma już kogo poprosić na chrzestnego dla kolejnego potomka. W snach otrzymuje wskazówkę, aby zaprosić przypadkowo spotkanego pierwszego człowieka jako chrzestnego ojca. Ów szczęśliwiec obdarowuje go cudowną buteleczką z wodą, dającym zdolność uzdrawiania.
Bohater, dzięki wodzie, zyskuje umiejętność przewidywania, czy chory może zostać uratowany, zyskując sławę i dobrobyt. Późniejsze wydarzenia zabierają go do nieznanego domu chrzestnego, gdzie napotyka na każde piętro dziwne i niepokojące zjawiska: miotła sprzeczająca się z szufelką, stosy palców i głów, a także na ryby same smażące się na ogniu.
Ostatecznie dociera do samego chrzestnego, jednak widok jest niepokojący, bo chrzestny ma na głowie rogi – co może sugerować jego nadnaturalną, demoniczną tożsamość. Pomimo prób tłumaczenia przez chrzestnego tych dziwnych zjawisk w sposób naturalny, biedaka ogarnął strach i uciekł, pozostawiając nas w niepewności co do prawdziwej natury jego darczyńcy.
Baśń jest pełna motywów właściwych dla Braci Grimm: magia, surrealizm oraz morał dotyczący granic zaufania wobec nieznajomych.
Bajka „Imć pan kum“ autorstwa braci Grimm jest wyjątkowo ciekawym utworem, który można interpretować na wiele sposobów.
Motyw pokory i akceptacji śmierci: Historia biedaka, który otrzymuje od nieznajomego moc uzdrawiania za pomocą cudownej wody, pokazuje, że życie i śmierć to naturalne cykle, które trzeba zaakceptować. Mimo że biedak zyskuje zdolność przewidywania losu chorych, ostatecznie nie jest w stanie uratować każdego. Może to być przestroga przed próbą zapanowania nad siłami, które są poza ludzką kontrolą.
Iluzja i rzeczywistość: Elementy surrealistyczne w domu imć pana kuma mogą symbolizować różnice między tym, co postrzegamy, a rzeczywistością. Każde piętro pełne jest niezwykłych obrazów, które okazują się być czymś zupełnie zwyczajnym. To może sugerować, że często dajemy się zwieść pozorom, nie dostrzegając prawdziwej natury rzeczy.
Testowanie moralności: Historia może być także interpretowana jako próba charakteru biedaka. Spotkanie z imć panem kumem, który wydaje się być tajemniczą, demoniczną postacią, jest próbą jego moralności i ciekawości. Rozmowy z niezwykłymi mieszkańcami poszczególnych pięter mogą być metaforą ludzi próbujących wyjaśniać to, co nieznane, przy pomocy znanych sobie wyjaśnień.
Symbolika magicznej wiedzy i pychy: Cudowna zdolność biedaka sama w sobie jest pewną formą magicznej wiedzy. Spotkanie z imć panem kumem, który ma rogi, może być ostrzeżeniem przed pychą i przekraczaniem granic wyznaczonych przez naturę i rzeczywistość. Znajomość położenia śmierci przy łóżku chorego także reprezentuje granicę między uzdrawianiem a pewnym pomieszczaniem się ze śmiercią.
Bajka pozostawia wiele przestrzeni dla własnej interpretacji, a jej znaczenie może zależeć od osobistej perspektywy czytelnika. To, co jest istotne, to bogactwo symboliki i motywów, które można analizować w kontekście ludzkich doświadczeń i wyzwań życiowych.
Baśń „Imć pan kum“ braci Grimm jest fascynującym przykładem literatury ludowej, która łączy elementy fantastyczne z moralnym przesłaniem. Analiza lingwistyczna tej baśni pozwala dostrzec kilka kluczowych cech:
Styl narracji: Baśń ma klasyczną strukturę narracyjną, zaczynającą się od typowych dla bajek elementów, takich jak „pewien biedak“ i „nie wiedział, co ma zrobić“. Narracja jest płynna i prosta, co ułatwia zrozumienie przesłania fabuły. Użycie czasu przeszłego i bezpośredniego stylu opowiadania sprawia, że czytelnik czuje się jak w kręgu słuchaczy baśni.
Dialogi i opis: W baśni występują liczne dialogi między postaciami, co ożywia narrację i sprawia, że jest bardziej dynamiczna. Opisy są krótkie, ale obrazowe, co jest typowe dla tradycyjnych opowieści ustnych.
Symbolika i motywy: W baśni pojawiają się elementy symboliczne, takie jak cudowna woda i obecność śmierci. Woda symbolizuje życie i uzdrawianie, podczas gdy postać Śmierci jest nieuchronnym przypomnieniem o przemijaniu. Motyw snu jako źródła rady ma swoje korzenie w folklorze, gdzie sny często były uważane za przekazy z zaświatów.
Elementy nadprzyrodzone: Baśń zawiera wiele fantastycznych elementów, takich jak rozmawiające przedmioty i zwierzęta oraz osoba z długimi rogami. Elementy te budują atmosferę typową dla opowieści magicznych i oddzielają świat baśni od rzeczywistości.
Komizm i absurd: Sceny, w których miotła kłóci się z szufelką lub ryby same się smażą, wprowadzają element absurdu i komizmu. Tego rodzaju humor jest częsty w bajkach, nadając im lekkości i podkreślając nierealność przedstawianego świata.
Morał i przesłanie: Jak w wielu baśniach, istnieje moralne przesłanie dotyczące natury ludzkiej i nieuchronności losu. Biedak zyskuje dar uzdrawiania, ale ostatecznie nie może oszukać śmierci, co podkreśla ograniczenia ludzkiej wiedzy i możliwości.
W sumie, baśń „Imć pan kum“ łączy elementy fantastyki, humoru i moralności, tworząc historię, która bawi i jednocześnie uczy, pozostając wierną tradycyjnym formom literatury ludowej.
Informacje do analizy naukowej
Wskaźnik | Wartość |
---|---|
Numer | KHM 42 |
Aarne-Thompson-Uther Indeks | ATU Typ 332 |
Tłumaczenia | DE, EN, DA, ES, PT, IT, JA, NL, PL, RU, TR, VI, ZH |
Indeks czytelności Björnssonaa | 37.8 |
Flesch-Reading-Ease Indeks | 41.7 |
Flesch–Kincaid Grade-Level | 10.7 |
Gunning Fog Indeks | 12.8 |
Coleman–Liau Indeks | 12 |
SMOG Indeks | 12 |
Automatyczny indeks czytelności | 7.7 |
Liczba znaków | 2.936 |
Liczba liter | 2.323 |
Liczba zdania | 37 |
Liczba słów | 486 |
Średnia ilość słów w jednym zdaniu | 13,14 |
Słowa z więcej niż 6 literami | 120 |
Procent długich słów | 24.7% |
Sylaby razem | 872 |
Średnie sylaby na słowo | 1,79 |
Słowa z trzema sylabami | 92 |
Procent słów z trzema sylabami | 18.9% |