Czas czytania dla dzieci: 7 min
Pewien leśniczy poszedł raz na polowanie, a gdy się znalazł w głębi boru, usłyszał nagle jakieś kwilenie, niby płacz dziecka. Poszedł więc za tym głosem i wkrótce stanął przed wysokim drzewem, na którego wierzchołku siedziało maleńkie dziecię. Matka bowiem zasnęła z dzieckiem pod drzewem, jakiś zaś ptak drapieżny, widząc dziecko, uśpione na jej łonie, porwał je i zaniósł na drzewo. Leśniczy wszedł na drzewo, zdjął dziecię i w duchu rzekł:
– Zabierz to dziecię do domu i wychowuj je razem ze swoją Lenką
Tak też uczynił. Dzieci podrastały razem w wielkiej miłości. Dziecko zaś znalezione na drzewie nazwano Ptaszynką, gdyż było porwane przez ptaka. Ptaszynka i Lenka kochały się tak bardzo, ach, tak bardzo, że gdy się tylko chwilę nie widziały, ogarniał je smutek.
Miał jednak leśniczy starą kucharkę, która wzięła pewnego wieczora wiadra i poczęła nosić wodę, a nie raz, lecz wiele razy chodziła do studni. Ujrzała to Lenka i zapytała:
– Po co nosisz tyle wody?
– Jeżeli nie powtórzysz tego nikomu, to powiem ci – odparła kucharka.
Wówczas Lenka rzekła, że nie powtórzy tego nikomu, a kucharka odparła:
– Jutro raniutko, gdy pan leśniczy pójdzie na polowanie, zgrzeję tę wodę i ugotuję w niej Ptaszynkę.
Nazajutrz o świcie leśniczy wstał i wyszedł na polowanie, dzieci zaś leżały jeszcze w łóżeczku. Wówczas Lenka rzekła do Ptaszynki:
– Jeżeli mnie nie opuścisz, to i ja ciebie nie opuszczę!
A Ptaszynka odparła:
– Nigdy, przenigdy!
Na to zaś Lenka:
– Muszę ci więc powiedzieć, że stara kucharka naznosiła wczoraj dużo wody, a kiedy zapytałam, po co to robi, rzekła, że jeżeli nie powtórzę tego nikomu, to mi powie. Ja jej przyrzekłam, że nikomu tego nie powtórzę, a ona odparła, że raniutko, gdy tatuś pójdzie na polowanie zagotuje wodę, wrzuci cię do kotła i ugotuje. Ale my wstańmy szybko, ubierzmy się i uciekajmy razem!
Wstały więc dzieci, ubrały się prędziutko i wyszły z domu. Tymczasem gdy woda zagotowała się w kotle, stara kucharka poszła do sypialni po Ptaszynkę. A gdy się zbliżyła do łóżeczka, spostrzegła, że dzieci już w nim nie ma. Przelękła się więc i pomyślała:
– Co to będzie, gdy leśniczy wróci i nie zastanie dzieci w domu? Muszę posłać za nimi, może je jeszcze dogonią!
Posłała więc kucharka trzech parobków, aby dogonili dzieci. Kiedy dzieci ujrzały z daleka parobków, rzekła Lenka do Ptaszynki:
– Jeżeli mnie nie opuścisz, to i ja ciebie nie opuszczę!
A Ptaszynka odparła:
– Nigdy, przenigdy!
Na to zaś Lenka:
– Stań się więc ty krzakiem róży, ja zaś różą na nim.
Kiedy trzej parobcy przybyli na to miejsce, ujrzeli tylko krzak róży i piękną różyczkę na nim, dzieci zaś ani śladu nie było. Pomyśleli więc:
– Już ich chyba nie dogonimy.
I powrócili do domu mówiąc kucharce, że nie widzieli nic prócz krzaczka róży. Ale stara kucharka złajała ich:
– Ach, wy głupcy, trzeba było krzaczek ściąć, a różyczkę zerwać i przynieść do domu. Biegnijcie szybko, może tam jeszcze stoją.
Poszli więc parobcy po raz drugi, ale gdy ich dzieci ujrzały z daleka, rzekła lenka do Ptaszynki:
– Jeżeli mnie nie opuścisz, to i ja ciebie nie opuszczę!
A Ptaszynka odparła:
– Nigdy, przenigdy!
Na to Lenka:
– Stań się więc ty kościołem, a ja w nim koroną.
Kiedy trzej parobcy przybyli na to miejsce, ujrzeli tylko piękny kościół i złotą koronę na nim. Pomyśleli więc:
– Już ich chyba nie dogonimy!
Powrócili do domu i opowiedzieli kucharce, że ani dzieci, ani krzaczka już nie było, a był tylko piękny kościół, a w nim złota korona.
– Ach, wy głupcy – złajała ich kucharka – dlaczego nie zburzyliście kościoła i nie przynieśliście korony do domu?
Teraz już kucharka sama ruszyła w pogoń wraz z trzema parobkami. Kiedy dzieci ujrzały parobków, rzekła Lenka do Ptaszynki:
– Jeżeli mnie nie opuścisz, to i ja ciebie nie opuszczę!
A Ptaszynka odparła:
– Nigdy, przenigdy!
Na to zaś Lenka:
– Stań się więc stawem, a ja kaczuszką na nim.
Gdy jednak złą kucharka nadeszła i ujrzała staw, a na nim kaczuszkę, nachyliła się nad wodą, aby wypić cały staw. Ale kaczuszka podpłynęła szybko, chwyciła ją dzióbkiem za włosy i wciągnęła do wody. Tak to stara czarownica utonęła w stawie.
Dzieci zaś wróciły uradowane do domu, a jeśli nie umarły dotąd, to z pewnością żyją jeszcze.

Kontekst
Interpretacje
Jezyk
Opowieść „Ptaszynka“ braci Grimm to klasyczna bajka o przyjaźni, lojalności i odwadze. Historia zaczyna się, gdy leśniczy podczas polowania znajduje osierocone dziecko na drzewie, porwane przez drapieżnego ptaka. Leśniczy przygarnia dziecko, które zostaje nazwane Ptaszynką, i wychowuje je razem ze swoją córką Lenką. Dziewczynki dorastają, zżywają się ze sobą i stają się nierozłącznymi przyjaciółkami.
Problem pojawia się, gdy stara kucharka w domu leśniczego knuje spisek przeciwko Ptaszynce, planując jej ugotowanie pod nieobecność leśniczego. Lenka, wierna przyjaciółka Ptaszynki, odkrywając ten plan, postanawia działać. Budzi Ptaszynkę i razem uciekają z domu, wykorzystując magiczne metamorfozy, by zmylić pościg wysłany przez kucharkę.
Dziewczynki kolejno zamieniają się w krzew róży, kościół ze złotą koroną, a ostatecznie w staw z pływającą na nim kaczką. Ratują się dzięki swojej pomysłowości i odwadze, a zła kucharka w końcu ginie. Opowieść kończy się sugerując, że jeśli dziewczynki nie umarły, to nadal żyją szczęśliwie.
Bajka „Ptaszynka“ ilustruje siłę miłości i przyjaźni, pokazując, że dzięki wzajemnemu wsparciu można pokonać nawet największe przeciwności.
Bajka „Ptaszynka“ autorstwa Braci Grimm to opowieść o przyjaźni, lojalności i przezwyciężaniu zła. Jak wiele baśni ludowych, zawiera ona elementy magiczne i symboliczne postacie, które mogą być interpretowane na różne sposoby.
Siła przyjaźni i lojalności: Centralnym wątkiem bajki jest nierozerwalna więź między Ptaszynką a Lenką. Ich przysięga wzajemnej lojalności jest tak silna, że dzięki niej udaje się im pokonać wszelkie przeszkody i niebezpieczeństwa.
Przemiana i adaptacja: Motyw przemiany jest ważnym elementem tej historii. Ptaszynka i Lenka wielokrotnie zmieniają swoje formy, co pokazuje ich zdolność do adaptacji i przystosowywania się do trudnych sytuacji. Może to symbolizować elastyczność i umiejętność radzenia sobie z wyzwaniami w życiu.
Zło personifikowane przez kucharkę: Stara kucharka jest antagonistą w tej opowieści, reprezentującym zagrożenie i zło, które próbuje zniszczyć niewinność i szczęście dzieci. Jej ostateczna klęska pokazuje, że zło zostaje pokonane przez spryt, odwagę i współpracę.
Symbolika natury: W bajce pojawia się wiele odniesień do natury, takich jak krzak róży, kościół i staw. Może to sugerować związek człowieka z przyrodą oraz siłę i ochronę, jaką z niej czerpiemy. Te elementy natury stają się schronieniem i narzędziem przetrwania dla dzieci.
Moralność i przestroga: Jak w wielu baśniach, historia niesie za sobą moralne przesłanie. Może ono dotyczyć konieczności czujności wobec osób, które chcą nas skrzywdzić, oraz wartości, jakie płyną z prawdziwej przyjaźni i miłości.
„Bajka Braci Grimm bogata jest w symbolikę i można ją interpretować na wiele sposobów, w zależności od kontekstu kulturowego i osobistych doświadczeń czytelnika.
Baśń „Ptaszynka“ autorstwa Braci Grimm to klasyczny przykład opowieści, w której mieszają się wątki magiczne i moralne, ukazując tradycyjne wartości takie jak miłość, lojalność i przyjaźń. Poniżej przedstawiam analizę lingwistyczną tej baśni, uwzględniając jej strukturę, język oraz kontekst kulturowy.
Wprowadzenie: Narracja rozpoczyna się w klasyczny sposób, od przedstawienia głównego bohatera – leśniczego, i sytuacji, która wprowadza element magii, czyli znalezienie dziecka porwanego przez ptaka.
Rozwój akcji: Baśń rozwija się poprzez wprowadzenie konfliktu – złej kucharki, która planuje ugotować Ptaszynkę. To buduje napięcie i nadaje fabule dynamiki.
Punkt kulminacyjny: Momentem kulminacyjnym jest ucieczka dzieci oraz ich transformacja w symboliczne formy natury, co podkreśla element magiczny typowy dla baśni.
Rozwiązanie: Ostateczne pokonanie złej kucharki i triumf bohaterów jest klasycznym zakończeniem, które zawiera morał baśni.
Symbolika: Użyta symbolika jest bogata i typowa dla baśni – zamiana w elementy natury (krzak róży, kościół, staw) podkreśla związek postaci ze światem przyrody i magii.
Dialogi: Powtórzenia w dialogach między Lenką a Ptaszynką („Jeżeli mnie nie opuścisz, to i ja ciebie nie opuszczę!“) wzmacniają temat lojalności i przyjaźni, co jest kluczowe dla przekazu moralnego.
Styl: Język jest prosty, klarowny i skierowany do dzieci, co jest charakterystyczne dla wielu baśni. Opisy są oszczędne, a akcja toczy się szybko. Baśnie Braci Grimm często zawierają elementy ostrzegawcze i moralne. Postać złej kucharki może być interpretowana jako przestroga przed zaufaniem wobec osób o nieznanych intencjach. Transformacje bohaterów odzwierciedlają typową dla baśni wiarę w magiczne interwencje i boską sprawiedliwość. Motyw odnalezienia dziecka i jego wychowania przez zewnętrzną rodzinę może symbolizować nadzieję i dobroć ludzką, dostrzeganą nawet w trudnych okolicznościach.
Podsumowując, „Ptaszynka“ to urokliwa baśń z wyrazistymi wątkami moralnymi i symbolicznymi, zapisana prostym, zrozumiałym językiem, co czyni ją idealnym narzędziem do przekazywania wartości młodszym pokoleniom.
Informacje do analizy naukowej
Wskaźnik | Wartość |
---|---|
Numer | KHM 51 |
Aarne-Thompson-Uther Indeks | ATU Typ 313 |
Tłumaczenia | DE, EN, DA, ES, FR, PT, FI, HU, IT, JA, NL, PL, RU, TR, VI, ZH |
Indeks czytelności Björnssonaa | 43.4 |
Flesch-Reading-Ease Indeks | 32.6 |
Flesch–Kincaid Grade-Level | 12 |
Gunning Fog Indeks | 15.4 |
Coleman–Liau Indeks | 12 |
SMOG Indeks | 12 |
Automatyczny indeks czytelności | 8.7 |
Liczba znaków | 4.174 |
Liczba liter | 3.298 |
Liczba zdania | 46 |
Liczba słów | 684 |
Średnia ilość słów w jednym zdaniu | 14,87 |
Słowa z więcej niż 6 literami | 195 |
Procent długich słów | 28.5% |
Sylaby razem | 1.287 |
Średnie sylaby na słowo | 1,88 |
Słowa z trzema sylabami | 177 |
Procent słów z trzema sylabami | 25.9% |