Thời gian đọc cho trẻ em: 11 phút
Ngày xửa ngày xưa, khi Chúa còn sống chung với con người ở dưới trần gian. Một hôm, Người chưa về tới nhà thì trời đã sập tối. Trong lúc mệt mỏi, Người đứng trước hai căn nhà đối diện nhau, một căn thì to và đẹp, còn căn kia nhỏ bé, xấu xí. Căn nhà to đẹp là của người giàu, còn căn nhỏ bé kia là của người nghèo. Người nghĩ: „Ta phải năn nỉ người giàu để ngủ qua đêm vậy!.“
Khi nghe tiếng gõ cửa, người giàu mở cửa sổ ra ngó và hỏi người lạ cần gì. Chúa đáp:
– Cho tôi xin ngủ qua đêm. Người giàu liếc nhìn người lữ hành từ đầu tới chân. Vì Chúa ăn mặc giản dị và không có nhiều tiền rủng rẻng trong túi, người giàu lắc đầu nói:
– Nhà tôi chất đầy lương thực, nên không còn chỗ cho người ngủ nhờ. Nếu ai gõ cửa xin ngủ nhờ cũng cho thì tôi cũng chỉ còn cách chống gậy đi ăn xin. Đi tìm chỗ khác mà ngủ nhờ! Người giàu đóng cửa sổ để mặc cho người lạ đứng ngoài. Chúa đành quay sang nhà đối diện. Vừa mới gõ cửa thì người nghèo đã kéo then mở cửa và mời người lữ hành vào nhà. Anh ta nói:
– Tối nay ở lại nhà tôi nhé. Trời tối đen như mực thế này thì làm sao đi tiếp được nữa.

Chúa cảm thấy nhẹ nhõm, hài lòng và bước vào nhà. Vợ chủ nhà đon đả ra chào khách và nói, ông cứ tự nhiên coi như ở nhà mình, vợ chồng tuy nghèo, nhưng sẵn lòng mời khách những gì có trong nhà. Rồi chủ nhà đặt nồi nấu khoai tây, vợ đi vắt sữa dê để cả chủ lẫn khách có sữa uống. Thức ăn dọn lên bàn, khách ngồi chung với chủ nhà ăn tối, tuy bữa ăn đạm bạc nhưng khách ăn rất ngon miệng, vì chủ nhà rất niềm nở với khách. Ăn xong, trước khi đi ngủ, vợ nói với chồng:
– Tối nay mình giành giường cho khách. Ta trải rơm nằm tạm đêm nay. Khách đi cả ngày nên chắc đã thấm mệt. Chồng bảo:
– Anh thấy cũng nên hiếu khách như vậy. Rồi chồng lại nói với khách, rằng khách tối nay có thể ngủ ở giường cho giãn xương giãn cốt. Khách nói không muốn như vậy mà chỉ muốn nằm ở ổ rơm.

Hai vợ chồng chủ nhà không đồng ý. Cuối cùng khách đành nằm giường theo ý của chủ nhà, còn vợ chồng chủ nhà thì trải rơm ngủ. Hôm sau, chủ nhà dậy sớm nấu cho khách một bữa ăn sáng ngon miệng. Khách dậy lúc ánh sáng mặt trời chiếu qua cửa sổ. Cả chủ lẫn khách cùng ngồi ăn sáng. Ăn xong, khách định lên đường. Ra tới cửa thì khách quay lại nói:
– Ông bà thật tốt bụng, ông bà có được ba điều ước, tôi sẽ giúp ông bà thực hiện ba điều ước. Chủ nhà nói:
– Tôi chỉ mong suốt đời được thanh thản, có nghĩa là hàng ngày đủ ăn, mạnh khỏe. Tôi cũng chẳng biết dùng điều ước thứ ba vào việc gì. Khách nói:
– Ông muốn có một căn nhà mới không để thay cho túp lều này. Chủ nhà đáp:
– Ối dào, lại được một căn nhà mới thì còn gì bằng! Chúa ban phước cho vợ chồng chủ nhà, khi nhìn thấy họ ở trong căn nhà mới thì Chúa lên đường. Sau khi ngủ cho đã mắt, người nhà giàu kia thức dậy nhìn ra ngoài qua cửa sổ thì thấy không còn túp lều, trước mắt ông là một căn nhà mới khang trang lợp ngói đỏ. Ông mở to mắt ngắm và gọi vợ lại nói:
– Bà thử nghĩ xem, đúng là chuyện lạ trên đời. Hôm qua chỉ là túp lều, qua đêm tới sáng đã là một căn nhà khang trang đẹp đẽ. Phải sang hỏi họ mới được! Vợ người nhà giàu chạy sang gặng hỏi vợ chồng nhà nghèo sao lại được như vậy. Người chồng kể:
– Tối qua có một khách bộ hành tới xin ngủ qua đêm, lúc chia tay sáng nay, người khách ấy cho chúng tôi ba điều ước: sống thanh thản, hàng ngày đủ ăn và luôn luôn mạnh khỏe. Rồi còn cho chúng tôi căn nhà mới khang trang này thay cho túp lều cũ. Vợ người nhà giàu chạy ngay về nhà và kể cho chồng nghe đầu đuôi câu chuyện. Người chồng bảo:
– Đúng là tôi đáng bị trừng phạt! Giá như mà biết trước nhỉ? Người khách ấy trước đó có tới cổng nhà mình xin ngủ qua đêm, thế mà mình lại từ chối. Vợ khuyên:
– Nhanh chân lên nào, lên ngựa chắc còn đuổi kịp người khách lạ ấy để xin ba điều ước! Người nhà giàu vội lên ngựa và đuổi theo kịp người khách lạ. Ông ta ăn nói dịu dàng, rằng ông rất lấy làm tiếc là khi tìm được chìa khóa để mở cổng thì không thấy khách đâu nữa. Ông xin mời khách khi quay trở lại thì ngủ ở nhà mình. Người khách lạ nói:
– Khi nào quay trở lại, tôi sẽ ngủ ở nhà ông. Người nhà giàu hỏi liệu mình có được ba điều ước như người hàng xóm không. Người khách lạ nói chắc chắn là được, nhưng tốt nhất là đừng có ước một cái gì cả. Người nhà giàu nghĩ bụng, mình phải suy tính xem cái gì mang lại giàu có và mong nó biến thành hiện thực. Giữa lúc đó người khách lạ nói:
– Cứ lên ngựa về nhà, những điều ước sẽ trở thành hiện thực. Giờ đây người giàu có được ba điều ước, anh phi ngựa về nhà, trên đường về trong lúc anh mải suy nghĩ nên ước những gì nên nới lỏng dây cương. Vì thế con ngựa thỉnh thoảng nhảy chồm chồm làm cho anh ta không sao nghĩ được những gì mình muốn ước, anh lấy tay vỗ lưng ngựa và bảo: „Liese, ngoan nào!.“ Chàng vừa nói xong thì ngựa lại nhảy chồm chồm. Bực mình, chàng buộc miệng nói:
– Ta mong ngươi ngã gãy cổ. Lập tức ngựa lăn ra đất và chết thẳng cẳng. Và như thế là điều ước thứ nhất đã được thực hiện. Vốn tính keo kiệt, anh lấy dao cắt yên khỏi ngựa và đeo yên ngựa vào lưng và đi bộ. Anh tự an ủi mình:
– Mình cũng còn hai điều ước nữa! Trời nắng chang chang lại đi trên cát nóng, lại bị yên ngựa tì nặng trên lưng nên chàng nghĩ vẩn vơ:
– Ước gì mình có nhiều châu báu đến mức có thể trang hoàng nhà mình theo ý muốn. Rồi chàng lại nghĩ:
– Giá mình là một nông dân vùng Bayer có ba điều ước, thì mình ước sao có bia uống cho đỡ khát, ước uống bao nhiêu cũng có và ước sao lại có sẵn một thùng dự trữ. Rồi bất chợt chàng nghĩ tới người vợ đang ngồi ăn một mình ở nhà trong khi chàng đang đi dưới trời nắng nóng, chẳng còn suy tính gì, chàng buột miệng nói:
– Ước gì cô ta cứ phải ngồi trên chiếc yên ngựa và thế là mình thoát được cảnh phải đeo chiếc yên ngựa trên lưng! Vừa nói xong thì chiếc yên ngựa biến mất và ngay lúc ấy chàng biết là điều ước thứ hai đã được thực hiện. Chàng tiếp tục đi dưới trời nắng chang chang, trong lòng chàng chỉ mong sao mau về tới nhà để ngồi nghĩ điều ước thứ ba. Tới nhà, chàng mở cửa thì thấy vợ ngồi như dính chặt vào yên ngựa, mồm thì càu nhàu ta thán. Chàng nói:
– Cứ yên tâm đi, cứ ngồi yên đó, anh sẽ ước chúng ta giàu nứt đố đổ vách.

Vợ bực mình la mắng và bảo chồng là đồ dê đực, rồi nói:
– Giàu có cũng chẳng giúp ích gì khi cứ phải ngồi dính chặt trên yên ngựa như thế này. Anh đã ước để tôi ngồi thế này thì giờ phải tìm cách đỡ tôi ra khỏi cảnh ngồi này! Chẳng còn cách nào khác là phải nói điều ước thứ ba. Khi chàng vừa nói xong, thì vợ bước được ra khỏi yên ngựa. Và như thế là điều ước thứ ba đã được thực hiện. Chẳng được gì ngoài bực tức, mệt nhọc, ngựa chết. Người nghèo kia sống trong sung túc, an bình tới khi khuất núi.

Ngữ cảnh
Diễn giải
Ngôn ngữ
Truyện „Người nghèo, người giàu“ của anh em nhà Grimm là một câu chuyện cổ tích thú vị, phản ánh những giá trị đạo đức cơ bản và sự công bằng trong cuộc sống. Câu chuyện kể về hai người hàng xóm, một giàu và một nghèo, đã có những phản ứng khác nhau đối với một người khách lạ (Chúa) vào một buổi tối khi ông xin ngủ nhờ.
Người giàu từ chối cho Chúa ngủ nhờ vì đánh giá ông qua vẻ bề ngoài giản dị và không có tiền bạc, trong khi đó người nghèo dù đang sống trong căn nhà nhỏ bé và điều kiện khó khăn vẫn sẵn lòng đón tiếp và chia sẻ những gì mình có. Sự niềm nở và lòng tốt của người nghèo đã được đền đáp khi Chúa ban cho họ ba điều ước, giúp họ sống một cuộc đời đủ đầy và thanh thản với căn nhà mới khang trang.
Ngược lại, người giàu, sau khi biết chuyện người nghèo được ba điều ước, đã cố gắng đuổi theo Chúa để xin ba điều ước cho mình. Tuy nhiên, do tính tham lam và không suy nghĩ kỹ càng, những điều ước của ông ta đều trở nên vô ích và thậm chí gây phiền toái cho bản thân. Cuối cùng, người giàu chẳng được gì còn người nghèo thì sống sung túc và hạnh phúc.
Qua câu chuyện, anh em Grimm truyền tải thông điệp về lòng nhân hậu, sự khiêm tốn và giá trị đích thực của hạnh phúc không nằm ở sự giàu có vật chất, mà ở thái độ sống và cách đối xử với người khác. Những điều ước có thể mang lại lợi ích, nhưng nếu không biết suy nghĩ và ước đúng điều, chúng có thể trở thành vô nghĩa.
Truyện ngụ ngôn „Người nghèo, người giàu“ của Anh em nhà Grimm chứa đựng nhiều bài học quý báu về lòng hiếu khách, sự hào phóng và cách sử dụng những điều ước một cách khôn ngoan. Trong truyện, Chúa trời giả trang thành người lữ hành để thử lòng hai gia đình – một giàu có và một nghèo khổ.
Gia đình nghèo sẵn lòng chia sẻ những gì ít ỏi họ có, và vì lòng tốt đó, họ được Chúa ban cho những điều ước đem lại cuộc sống an nhàn, sung túc. Ngược lại, gia đình giàu vì lòng tham lam và sự khắt khe, dù có cơ hội để thay đổi cuộc sống, lại lãng phí những điều ước vào những điều vô nghĩa do thiếu suy nghĩ kỹ càng.
Thông điệp chính của câu chuyện là sự hào phóng và tấm lòng nhân ái luôn được đền đáp xứng đáng, trong khi lòng tham và sự ích kỷ có thể dẫn đến hậu quả xấu. Nó cũng nhắc nhở chúng ta rằng không phải giàu có về vật chất mới mang lại hạnh phúc, mà chính sự thấu hiểu, lòng nhân ái, và sự hài lòng với những gì mình có mới là điều quý giá nhất.
Câu chuyện „Người nghèo, người giàu“ của anh em nhà Grimm mang trong mình những ý nghĩa và thông điệp sâu sắc thông qua việc sử dụng ngôn ngữ và hình tượng cổ tích.
*Chúa*: Trong truyện, Chúa đại diện cho sự thử thách đạo đức và lòng nhân ái của con người. Sự hiện diện của Chúa như một người lữ hành có vẻ ngoài giản dị là một phép thử cho lòng hiếu khách và lòng tốt của con người.
*Người nghèo*: Là hiện thân của lòng tốt và sự hiếu khách, dù điều kiện sống khó khăn. Qua việc mời Chúa vào nhà và chia sẻ những gì ít ỏi mình có, vợ chồng người nghèo đã nhận được phần thưởng xứng đáng.
*Người giàu*: Đại diện cho sự tham lam và ích kỷ. Dù có điều kiện sống tốt hơn nhưng người giàu lại từ chối giúp đỡ người khác. Hình tượng này cho thấy sự mù quáng trước giá trị thực sự và hậu quả của lòng tham.
Ngôn ngữ và phong cách: Ngôn ngữ trong truyện mang tính gần gũi, dễ hiểu với những biểu đạt chân thật về cuộc sống hàng ngày. Ngôn ngữ này làm nổi bật lên sự tương phản giữa hai lối sống và hai thái độ sống. Sử dụng phép so sánh và đối lập là phương thức ngôn ngữ chủ đạo để làm rõ sự khác biệt giữa người giàu và người nghèo. Sự đối lập này không chỉ được thể hiện qua tài sản vật chất mà còn qua cách hành xử và tâm hồn của mỗi nhân vật.
Thông điệp và bài học: Câu chuyện mang thông điệp về giá trị của lòng tốt, lòng nhân ái và sự hài lòng với những gì mình có. Những phần thưởng mà người nghèo nhận được không chỉ là vật chất mà còn là sự bình yên trong tâm hồn. Ngược lại, người giàu, dù có cơ hội nhận được phần thưởng nhưng do không biết gìn giữ những điều tốt đẹp, cuối cùng chỉ nhận lại sự mất mát và bực tức.
Ý nghĩa thời đại: Truyện gửi gắm thông điệp về đạo đức và lối sống ứng dụng cho mọi thời đại. Nó khuyến khích con người sống nhân ái, biết sẻ chia và trân trọng những gì mình có. Cảnh báo về lòng tham và sự ích kỷ, nhấn mạnh rằng giàu có về vật chất không thể mang lại hạnh phúc thực sự nếu thiếu đi tình người và đạo đức.
Tóm lại, qua ngôn ngữ giản dị và cốt truyện sâu sắc, „Người nghèo, người giàu“ của anh em nhà Grimm đã truyền tải những bài học đạo đức vô giá về lòng nhân ái và giá trị thực sự của cuộc sống.
Thông tin phân tích khoa học
Chỉ số | Giá trị |
---|---|
Con số | KHM 87 |
Aarne-Thompson-Uther Chỉ mục | ATU Typ 750A |
Bản dịch | DE, EN, DA, ES, FR, PT, FI, HU, IT, JA, NL, PL, RU, TR, VI, ZH |
Chỉ số khả năng đọc của Björnsson | 14.3 |
Flesch-Reading-Ease Chỉ mục | 95.2 |
Flesch–Kincaid Grade-Level | 3.5 |
Gunning Fog Chỉ mục | 6.3 |
Coleman – Liau Chỉ mục | 3.8 |
SMOG Chỉ mục | 5.8 |
Chỉ số khả năng đọc tự động | 1.4 |
Số lượng ký tự | 6.561 |
Số lượng chữ cái | 4.855 |
Số lượng Câu | 102 |
Số lượng từ | 1.460 |
Số từ trung bình cho mỗi câu | 14,31 |
Các từ có hơn 6 chữ cái | 0 |
Phần trăm các từ dài | 0% |
Tổng số Âm tiết | 1.675 |
Số tiết trung bình trên mỗi từ | 1,15 |
Các từ có ba Âm tiết | 20 |
Tỷ lệ phần trăm từ có ba âm tiết | 1.4% |